Blog

Jak dochodzić wierzytelności z obligacji?

Obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem obligatariusza i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Świadczeniem tym jest najczęściej wypłata wpłaconych przez obligatariusza środków wraz z należnymi odsetkami. Emisja obligacji jest sposobem finansowania podmiotów, najczęściej spółek, gmin lub innych podmiotów gospodarczych. Polega ona na przekazaniu przez inwestorów (obligatariuszy) kapitału emitentowi celem dalszego inwestowania. W zamian zwraca się inwestorom pełny kapitał powiększony o należne odsetki. W niniejszym artykule wyjaśnione zostanie, jak dochodzić wierzytelności z obligacji.

Spis treści

Dochodzenie wierzytelności z obligacji

Ostatnie wydarzenia, głównie związane z tzw. aferą GetBack – niewypłacalnością jednej z większych polskich spółek windykujących wierzytelności – doprowadziły do ogólnego zainteresowania papierami wartościowymi. Powszechnie wiadomo, że GetBack był jednym z większych krajowych emitentów obligacji. Popadnięcie przez niego w problemy z płynnością finansową spowodowało tym samym na masową skalę wykup obligacji. Powstał tu jednak znaczny problem dochodzenia swoich praw z obligacji.

Oprócz ogólnych regulacji wynikających z prawa cywilnego zastosowanie znajdą oczywiście przepisy ustawy o obligacjach oraz warunków emisji. Warunki emisji to dokument, który ustanawia wewnętrzne  relacje emitenta i obligatariusza. Określają one m.in. świadczenia wynikające z obligacji, sposób ich realizacji oraz związane z nimi prawa i obowiązki. Można powiedzieć, że jest to swoista umowa uszczegóławiająca ich wzajemne stosunki.

Co jeszcze istotne, to okoliczność, że osoba emitenta obciążona jest także pełną odpowiedzialnością całym swoim majątkiem za zobowiązania wynikające z obligacji. Oznacza to, że tej odpowiedzialności nie można ograniczyć do pewnej kwoty, na przykład w ramach warunków emisji. Roszczenia z tytułu wierzytelności z obligacji przedawniają się z upływem 10 lat. Warto zauważyć, że jest to niezwykle długi czas przedawnienia, jak na stosunek cywilny. Ostatnia nowelizacja Kodeksu cywilnego skróciła okres przedawnienia, w sytuacjach w których przepis szczególny nie ustanawia innego i obecnie wynosi on 6 lat.

Mając powyższe na względzie, wyjaśnić teraz należy, jak dochodzić wierzytelności z obligacji.

Jak dochodzić wierzytelności z obligacji?

Ustawa o obligacjach przewiduje wiele sytuacji, w których aktualizuje się roszczenie obligatariusza o wykup obligacji. Kładzie ona duży nacisk na ochronę praw właściciela obligacji, jako słabszej, nieprofesjonalnej strony stosunku. Zasadniczo to sam emitent powinien spełniać swoje świadczenia wynikające z obligacji w terminach i wysokościach wynikających z warunków emisji. Do tego zobowiązuje się on przecież poprzez emisję obligacji. Jak dochodzić wierzytelności z obligacji, gdy emitent nie spełnia jednak swojego zobowiązania?

Gdy emitent jest w zwłoce (czyli w zawinionym opóźnieniu) z wykonaniem w terminie zobowiązań wynikających z obligacji, w całości albo w części, na żądanie obligatariusza podlegają one wykupowi w części, w jakiej przewidują świadczenie pieniężne. Właściciel obligacji może ponadto żądać wykupu obligacji w przypadku braku winy w opóźnieniu emitenta, jednakże w terminie nie krótszym niż 3 dni. Warunki emisji mogą wskazać krótszy okres. Ponadto, obligatariusz może żądać wykupu obligacji, jeżeli emitent nie ustanowił zabezpieczeń obligacji w terminach wskazanych w warunkach obligacji.

Jeżeli zachodzą przypadki uzasadniające żądanie natychmiastowego wykupu, to obligatariusz w pierwszej kolejności powinien wystosować do emitenta wezwanie do zapłaty (żądanie wykupu) zakreślając mu na to stosowny termin. Jeżeli żądanie nie zostanie przez niego spełnione, można wystąpić z powództwem o zapłatę przed sąd cywilny, który wyda nakaz zapłaty.

Upadłość emitenta

Przepisy ustawy o prawie upadłościowym przewidują, że ramy szczególnego postępowania upadłościowego dla upadłości emitenta obligacji można zastosować wtedy, gdy dla zabezpieczenia praw obligacji ustanowiono zabezpieczenie na majątku emitenta. Instytucją ochronną przewidzianą przez prawo upadłościowe jest ustanowienie kuratora do reprezentowania praw obligatariuszy. Poza tym, obligatariusze mogą sami działać w postępowaniu, jeżeli sędzia-komisarz dopuści ich do sprawy, pod warunkiem wykazania, że przysługują im prawa z obligacji. Co jeszcze istotne, to okoliczność, że podczas upadłości emitenta tworzy się osobną masę upadłości przeznaczoną na zaspokojenie tylko praw obligatariuszy. Na początku zaspokaja się koszty likwidacji masy upadłości, w tym wynagrodzenie kuratora, a następnie należności obligatariuszy (w ich nominalnej cenie). Dopiero w ostatniej kolejności zaspokajane są odsetki z obligacji.

Podsumowanie

Z powyższego wpisu wynika, że niezwykle istotna dla inwestorów powinna być ostrożność we wchodzeniu w stosunki oparte na obligacjach. Statystyki pokazują, że niewypłacalność ma miejsce głównie wśród małych, prywatnych spółek. Doświadczeni inwestorzy, doskonale znający rynek i poruszające się w nim podmioty, mogą pozwolić sobie na większe ryzyko w obrocie obligacjami. Warto jednak zastanowić się nad tym, czy dla osiągnięcia zysku większego o kilka procent warto ryzykować kapitał poświęcony na inwestycję.

Jeżeli zainteresował Państwa opisany wyżej temat, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią (tel.: +48 17 307 07 66, +48 12 307 09 88 lub e-mail: kancelaria@ktmh.pl) oraz do umówienia spotkania w biurze Kancelarii w Rzeszowie lub Krakowie. Istnieje także możliwość udzielenia pomocy zdalnej za pomocą środków porozumiewania się na odległość (tj. telekonferencja lub wideokonferencja).

Radca prawny przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Rzeszowie. Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego. Wieloletnie doświadczenie zawodowe zdobywał już w trakcie studiów w renomowanych rzeszowskich kancelariach prawnych oraz jako konsultant i członek zarządu Uniwersyteckiej Poradni Prawnej działającej przy WPiA UR, a obecnie także jako radca prawny in-house ­w dużej spółce budowlanej. Z Kancelarią TMH współpracuje od 2018 roku. W pracy zajmuje się głównie prawem cywilnym, prawem spółek oraz obsługą prawną cudzoziemców. Zawodowo skupia się szczególnie na zagadnieniach z zakresu prawa budowlanego takich jak przygotowywanie, opiniowanie i negocjowanie umów o roboty budowlane, oraz prowadzenie postępowań sądowych z tego zakresu.

Kontakt

Kancelaria Prawna TMH Rzeszów – Adwokat Tomasz Marek, Radca Prawny Marcin Hotel

ul. Dominikańska 1A
35-077 Rzeszów

Tel: (17) 307 07 66

Ocena Google
5.0
Na podstawie 116 recenzji
×