Blog

Mediacja czy arbitraż?

Truizmem jest stwierdzenie, że stosunki pomiędzy przedsiębiorcami niejednokrotnie są pełne napięcia, co często prowadzi do powstania konfliktów pomiędzy nimi, które przeważnie znajdują swój finał w sądzie. Warto jednak podkreślić, że nie każdy spór musi zakończyć się w sądzie, a obecny system zawiera wiele rozwiązań alternatywnych, a przy tym znacznie szybszych, z których warto skorzystać, gdyż niejednokrotnie pozwolą utrzymać partnerskie relacje biznesowe pomiędzy stronami. W niniejszym artykule zostaną przedstawione arbitraż i mediacja.

Spis treści

Mediacja

Istotą mediacji jest rozwiązanie powstałego konfliktu poprzez rozmowę, która moderowana jest przez osobę trzecią – mediatora. Niezwykle istotny jest fakt, że mediator nie rozsądza powstałego konfliktu oraz nie ocenia stron i ich stanowiska w sprawie. Rolą mediatora jest stworzenie stronom dogodnych warunków do przeprowadzenia rozmowy, poznania motywów oraz argumentów drugiej strony, a celem jest uzyskanie konsensusu pomiędzy nimi.

Do podstawowych cech mediacji należy zaliczyć jej dobrowolność, autonomię stron, neutralność oraz bezstronność mediatora.

Ważne jest, że już w momencie zawierania stosunku prawnego pomiędzy stronami, mogą one dokonać wyboru osoby mediatora, który w przypadku zaistnienia pomiędzy nimi konfliktu, przeprowadzi mediacje. Strony mogą umówić się, że mediatorem w ich sprawie będzie osoba, którą znają strony zaistniałego konfliktu, jak np. znany im przedsiębiorca albo osoba całkowicie dla nich obca jak np. mediator sądowy. Warto jednak zaznaczyć, że każdy wybór może nieść za sobą pewne ryzyko. Niewątpliwie zaletą wyboru mediatora, który zna obie strony konfliktu jest fakt, że zapewne zna on też jego podłoże oraz ich priorytety i mógłby pokierować mediacją tak, aby obie strony były zadowolone. Nie można jedna tracić z pola widzenia okoliczności, że mediator ma być osobą niezależną, a kierując się chęcią zażegnania konfliktu pomiędzy stronami może być w pewnym stopniu nieobiektywny. Powyższe powoduje, że bardzo często strony decydują się na wybór mediatora z listy mediatorów.

Warto zaznaczyć, że w obecnym stanie prawnym już w trakcie postępowania sądowego, sąd może skierować strony do postępowania mediacyjnego. Wówczas osoba mediatora jest zazwyczaj wybierana przez sąd i strony nie mają wpływu na wybór jego osoby. Jeśli w trakcie mediacji dojdzie pomiędzy stronami do zawarcia ugody, wówczas mediator przesyła ją do sądu, który ją zatwierdza, chyba, że ugoda jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa, a także gdy jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności. Jeśli sąd nie widzi takich przeszkód, wówczas zatwierdza ugodę i umarza postępowanie. 

Arbitraż 

Alternatywą dla mediacji przy pozasądowym rozwiązywaniu sporów jest arbitraż. Nie polega on jednak na nakłanianiu stron do pojednania poprzez prowadzenie dyskusji, a w konsekwencji uzyskania konsensusu, a jego istotą jest oddanie sporu wybranemu przez strony arbitrowi, który zazwyczaj jest bezstronnym specjalistą z dziedziny dotyczącej spornej kwestii. Arbitraż powszechnie nazywany jest sądem polubownym. Może on przyjąć formę sądu polubownego niestałego, tj. takiego który nie posiada swojej osobnej siedziby oraz personelu administracyjnego. Jest on rozwiązywany zaraz po wydaniu rozstrzygnięcia w sprawie. Sąd polubowny niestały na miejsce wtedy, gdy skonfliktowane strony postępowania dokonają samodzielnie wyboru składu sądu arbitrażowego, określą miejsce, w którym ma on orzekać oraz ilość członków do rozstrzygnięcia tego indywidualnego sporu. 

Inna formą jest stały sąd arbitrażowy. Jest to instytucja orzekająca we wszystkich dziedzinach szeroko pojętego prawa cywilnego oraz gospodarczego, a gałęzie te są szczególnie ważne w kontekście sporów pomiędzy przedsiębiorcami. Największym sądem polubownym jest Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie, ale stałe sądy polubowne działają praktycznie w każdym większym mieście w Polsce. Zdecydowaną zaletą sądów polubownych jest szybkość postępowania – arbitrzy są bardziej elastyczni i zwykle mogą dopasować terminy do kalendarza przedsiębiorców, co znacznie usprawnia i przyspiesza postępowanie. 

Warunkiem rozstrzygnięcia sporu przez sąd arbitrażowy jest wyrażenie zgody przez wszystkie strony stosunku prawnego. Zwykle zgoda wyrażana jest w formie umowy o arbitraż lub klauzuli w umowie nazywanej potocznie zapisem na sąd polubowny. Zapis na sąd polubowny może zostać zawarty także pomiędzy stronami w toku procesu sądowego, na podstawie ugody pomiędzy stronami, która poddaje rozstrzygnięcie sporu arbitrom. Warto jednak zaznaczyć, że takie rozwiązanie ma szczególnie istotne skutki prawne, bowiem strony przyznają sądowi polubownemu kompetencje do rozstrzygania sporu objętego umową wykluczając jednocześnie sądownictwo powszechne. Orzeczenie wydane przez sąd arbitrażowy jest ostateczne i wiążące. 

Podsumowanie

W przypadku zaistnienia pomiędzy stronami konfliktu, w szczególności jeśli stronami konfliktu są przedsiębiorcy, mając na uwadze chęć zachowania przynajmniej poprawnych stosunków biznesowych oraz uzyskanie szybkiego efektu, warto skierować powstały spór do mediacji lub do rozstrzygnięcia sądowi polubownemu. Jak zostało powyżej wskazane takie rozwiązanie jest zdecydowanie szybsze i bardziej elastyczne dla stron postępowania aniżeli postępowanie sądowe. Już na sam koniec warto wskazać, że o ile niniejszy artykuł został poświęcony relacjom przedsiębiorców, o tyle np. mediacja jest z powodzeniem stosowana również pomiędzy osobami w relacjach czysto prywatnych m.in. w prawie rodzinnym przy sprawach dotyczących np. kontaktów z dziećmi czy alimentów. 

Jeżeli zainteresował Państwa opisany wyżej temat, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią (tel.: +48 17 307 07 66, +48 12 307 09 88 lub e-mail: kancelaria@ktmh.pl) oraz do umówienia spotkania w biurze Kancelarii w Rzeszowie lub Krakowie. Istnieje także możliwość udzielenia pomocy zdalnej za pomocą środków porozumiewania się na odległość (tj. telekonferencja lub wideokonferencja).

Jestem adwokatem przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Rzeszowie. Ukończyłam studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego na kierunkach prawo oraz administracja. Prowadzę sprawy rodzinne ze szczególnym uwzględnieniem spraw rozwodowych oraz alimentacyjnych. Zdobyte doświadczenie zawodowe wykorzystuję przeprowadzając również windykacje należności na rzecz Klientów Kancelarii.

Kontakt

Kancelaria Prawna TMH Rzeszów – Adwokat Tomasz Marek, Radca Prawny Marcin Hotel

ul. Dominikańska 1A
35-077 Rzeszów

Tel: (17) 307 07 66

Ocena Google
5.0
Na podstawie 116 recenzji
×