Wiele osób posiadających kredyt we frankach szwajcarskich, czyli tzw. frankowiczów, coraz częściej decyduje się na drogę sądową przeciwko bankowi. Ma to związek z korzystnym dla nich orzecznictwem, również za sprawą wyroku wydanego przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyrokiem w sprawie Państwa Dziubaków, w którym wskazywał on, że to sąd krajowy powinien ocenić skutek jaki wynika z Dyrektywy 93/13, która zobowiązuje państwa do wypracowania mechanizmów, które zabezpieczają konsumentów i przywracają równowagę kontraktową, w oparciu o przepisy prawa krajowego wskazując, że dyrektywa nie stoi na przeszkodzie unieważnieniu umowy kredytowej.
Po podjęciu decyzji o wszczęciu postępowania sądowego, po skontaktowaniu się z profesjonalnym pełnomocnikiem, będącym zaznajomionym z prowadzeniem tego typu spraw, należy podjąć decyzję odnośnie żądania pozwu. Zdecydować należy czy korzystniejszym będzie unieważnienie czy „odfrankowienie” umowy kredytu. Oba te rozwiązania spowodują polepszenie sytuacji frankowicza, a przede wszystkim uwolnienie od wysokich rat przyznanego kredytu. Jednakże, tylko jedno z tych żądań powoduje również „uwolnienie” się od hipoteki. Poniżej pokrótce zostanie wyjaśnione czym jest hipoteka, a także skutki jakie wywołają oba możliwe rozwiązania.
Spis treści
Czym jest hipoteka?
Hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym, dzięki któremu bank otrzymuje stosowne zabezpieczenie na nieruchomość z którego może skorzystać, jeżeli kredytobiorca nie będzie wywiązywał się ze swojego zobowiązania, czyli najczęściej zaprzestanie spłat rat kredytowych. Hipoteka powstaje w momencie, gdy dokonywany jest wpis w księdze wieczystej właściwej dla konkretnej nieruchomości. Hipoteka nie zmienia właściciela domu czy mieszkania, jednakże pozwala bankowi na dochodzenie swoich praw niezależnie od tego czyją własnością jest taka nieruchomość, co często powoduje komplikacje w momencie próby sprzedaży nieruchomości obciążonej hipoteką.
„Odfrankowienie” umowy
To potoczne określenie dotyczy spraw, w których sąd uznaje zawarte w umowie kredytowej postanowienia za niedozwolone. Najczęściej dotyczą one zasad, na podstawie których dochodzi do przeliczania wartości zobowiązania, np. z waluty obcej na złotówki. Postanowienia takie po uznaniu za niedozwolone stają się bezskuteczne i co za tym idzie nie wiążą prawnie kredytobiorcę. W praktyce oznacza to, że kredyt traktuje się jak zwykły kredyt hipoteczny udzielony w złotówkach, uwzględniający parametry cenowe ustalone w umowie. Dlatego też rozwiązanie takie wiąże się najczęściej z obowiązkiem zwrotu nadpłaty na rzecz właściciela kredytu, natomiast kolejne raty zostają na nowo obliczone i obniżone.
Jednakże, za względu na fakt, że umowa kredytu dalej funkcjonuje, gdyż jedynie została przekształcona, „odfrankowienie” nie zmienia w żaden sposób statusu nieruchomości, która pozostaje obciążona hipoteką na rzecz banku.
Unieważnienie umowy
Unieważnienie umowy kredytu frankowego, poza jego całkowitą spłatą, jest jedynym rozwiązaniem pozwalającym niejako od razu na całkowite „uwolnienie” się od hipoteki na rzecz banku.
Powyższe wynika z tego, że w przypadku uznania prawomocnym wyrokiem przez sąd umowy za nieważną, traktuje się ją jakby nigdy nie została zawarta. Postępowanie o unieważnienie umowy najczęściej związane jest z niedozwolonymi klauzulami umownymi. Jednakże, w przeciwieństwie do „odfrankowienia”, sąd uznając klauzule za niedozwolone, jednocześnie stwierdza, że umowa kredytu nie może w dalszym ciągu funkcjonować po ich usunięciu. Często również zdarza się, że umowa kredytu jest unieważniana, gdy jest ona sprzeczna z obowiązującymi przepisami prawa. Skutkiem takiego wyroku obie strony powinny zwrócić sobie wzajemnie wszystko, co od siebie otrzymały, czyli frankowicz powinien zwrócić całą otrzymaną kwotę kredytu, natomiast na kredytodawcy spoczywa obowiązek zwrotu wszystkich pobranych świadczeń związanych z umową, takich jak: raty kredytu, odsetki oraz prowizje.
Wykreślenie hipoteki z ksiąg wieczystych
Prawomocny wyrok sądu uznający umowę kredytu we frankach szwajcarskich jest podstawą do wykreślenia hipoteki z nim związanej z ksiąg wieczystych. Wynika to z tego, że zgodnie z treścią hipoteki w księdze wieczystej nieruchomości wynika, że zabezpiecza ona roszczenia dotyczące umowy kredytu. Zgodnie natomiast z wyrokiem sądu umowy już nie ma. Dlatego też konieczne jest zawnioskowanie o wykreślenie hipoteki.
Zarządzenie o wykreśleniu hipoteki z księgi wieczystej ostatecznie „uwalnia” od hipoteki na nieruchomości. Od tego momentu możliwe jest bezobciążeniowa sprzedaż nieruchomości. Argument ten często jest kluczowy dla wielu osób, które wahają się przed wejściem na drogę postępowania sądowego o unieważnienie zawartej umowy kredytu we frankach szwajcarskich.
Podsumowanie
Należy wskazać, że unieważnienie umowy kredytu, pod względem kwestii hipoteki, jest najlepszym możliwym rozwiązaniem. Powoduje całkowite „uwolnienie” się zarówno od kredytu, jak i hipoteki. Pamiętać jednakże należy, że powoduje ono konieczność zwrotu wszystkich kwot pobranych przez obie strony. Oznacza to, że jeżeli kredyt nie jest nadpłacony to liczyć się należy z obowiązkiem jednorazowej spłaty pozostałej części kredytu. Co niezwykle istotne, unieważnienie umowy jest najmniej korzystnym rozwiązaniem dla banku, dlatego też, prowadzenie postępowania o uznanie umowy za nieważną należy do najbardziej skomplikowanych. Powoduje to konieczność skorzystania z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, który potrafi przeanalizować umowę oraz potrzeby Klienta w celu dobrania najodpowiedniejszego rozwiązania w jego indywidualnej sytuacji.
Jeżeli zainteresował Państwa opisany wyżej temat, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią (tel.: +48 17 307 07 66, +48 12 307 09 88 lub e-mail: kancelaria@ktmh.pl) oraz do umówienia spotkania w biurze Kancelarii w Rzeszowie lub Krakowie. Istnieje także możliwość udzielenia pomocy zdalnej za pomocą środków porozumiewania się na odległość (tj. telekonferencja lub wideokonferencja).
Julia Bonusiak
Jestem aplikantem radcowskim przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Rzeszowie. Specjalizuje się w zakresie zagadnień prawa bankowego, windykacji należności Klientów, prawa cywilnego oraz wsparciem w obsłudze prawnej podmiotów gospodarczych.