Kontynuując cykl artykułów dotyczących przekształcenia działalności gospodarczej w spółkę z o.o. w pewnym momencie trzeba dotknąć tematu związanego z kosztami przekształcenia, a w szczególności tego, jakie skutki podatkowe wywrze przekształcenie. Dzisiaj chciałbym poruszyć problematykę niektórych zagadnień podatkowych związanych z przekształceniem przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
Spis treści
Aport przedsiębiorstwa do spółki z o.o.
W pierwszym artykule dotyczącym przekształceń, wskazałem na kilka sposobów „przejścia” z poziomu jednoosobowej działalności do spółki z o.o., a jednym z nich jest utworzenie nowej spółki z o.o. i wniesienie, w drodze aportu, przedsiębiorstwa wykorzystywanego dotychczas do prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej. Co ważne, aport przedsiębiorstwa ściśle łączy się z problematyką podatkową przekształcenia działalności w spółkę z o.o. – o czym za chwilę.
Zgodnie z przepisami KSH, wspólnik może pokryć swój udział w spółce poprzez wkład niepieniężny – aport. W tej sytuacji umowa spółki (lub akt założycielski) powinna szczegółowo określać przedmiot tego wkładu i osobę wspólnika wnoszącego aport oraz liczbę i wartość nominalną udziałów, jakie ten obejmuje za aport.
Przedmiotem aportu może być (i ta praktyka jest w obrocie częsta) przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część. W sytuacji utworzenia nowej spółki z o.o. „obok dotychczasowej działalności”, wspólnik na pokrycie kapitału zakładowego wnosi do spółki zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych, przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej, czyli przedsiębiorstwo (zgodnie z jego definicją z Kodeksu cywilnego).
Innymi słowy, procedura krok po kroku wygląda w ten sposób, że najpierw przedsiębiorca tworzy nową spółkę z o.o., następnie pokrywa udziały poprzez „wniesienie” do spółki składników niematerialnych (koncesje, patenty, tajemnice przedsiębiorstwa) oraz materialnych (nieruchomości, ruchomości), używanych do prowadzenia działalności w formie jednoosobowej, a następnie „zamyka” prowadzoną dotychczas jednoosobową działalność gospodarczą.
Aport przedsiębiorstwa do spółki z o.o. a skutki podatkowe w podatku VAT
Największą zaletą całego przedsięwzięcia jest kwestia związana z podatkami, a konkretnie z podatkiem VAT. Trzeba bowiem zauważyć, że wniesienie składników materialnych do spółki z o.o. w zamian za objęcie udziałów, spełnia przesłanki odpłatnej dostawy towarów. Natomiast przeniesienie składników niematerialnych – odpłatnego świadczenia usług. Niezależnie od powyższego, przepisów ustawy o VAT zgodnie z art. 6 ustawy VAT nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Bardzo istotne jest, aby zwrócić uwagę na przesłanki zbycia przedsiębiorstwa. Aby ominąć skutki podatkowe, musi dojść do zbycia całego przedsiębiorstwa (art. 551 KC) lub jego zorganizowanej części (art. 2 pkt 27e ustawy VAT). A contrario zastosowanie wyłączenia nie będzie miało miejsca, gdy dojdzie do wniesienia do spółki aportem jakiegoś pojedynczego elementu, stanowiącego całość przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części (np. pojedynczego samochodu z całej „floty” samochodów).
Warto jeszcze podkreślić, że ustawodawca użył nieostrego pojęcia „zbycie”, przez co nie chodzi tu wyłącznie o sprzedaż. Istotna jest nie tyle forma rozporządzenia przedsiębiorstwem lub jego zorganizowaną częścią (darowizna, sprzedaż), co samo rozporządzenie, które w efekcie przenosi własność na osobę trzecią. Dlatego też pod pojęciem zbycia należy rozumieć także aport.
Aport przedsiębiorstwa a podatek dochodowy od osób prawnych
Spółka z o.o., do której wnosi się aport, nie jest zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób prawnych. Zgodnie z brzmieniem art. 12 ust. 4 pkt 4 Ustawy o CIT do przychodów nie zalicza się przychodów otrzymanych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego. Wniesienie aportu nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego po stronie spółki. Innymi słowy, skutki podatkowe w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych nie powstaną. Ustawodawca zakreślił sytuację podatkową spółki, do której wnosi się aport w sposób jednoznaczny, toteż nie wymaga to szerszych interpretacji prawnych. Zarówno wpłaty pieniężne i niepieniężne otrzymane przez podatnika – spółkę kapitałową na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego, nie stanowią przychodu. Wspólnicy spółki z o.o. mogą więc bez uciążliwych skutków podatkowych dla samej spółki powiększać jej kapitał zakładowy.
Aport przedsiębiorstwa a podatek dochodowy od osób fizycznych
Patrząc zaś z drugiej strony, z perspektywy osób fizycznych, sytuacja wygląda podobnie. Jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego do spółki jest aport przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, to wkład ów nie podlega opodatkowaniu. Ustawodawca w tym miejscu przewidział zwolnienie przedmiotowe. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 109 Ustawy PIT wolne od podatku dochodowego są przychody, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 9, jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego jest przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.
Podsumowanie
Patrząc na zagadnienie całościowo, to ustawodawca wyjątkowo liberalnie podszedł do kwestii podatkowych związanych z obrotem przedsiębiorstwem – szczególnie, gdy chodzi o wniesienie przedsiębiorstwa aportem do spółki kapitałowej. Mimo różnic pomiędzy trzema głównymi ustawami podatkowymi (VAT, PIT, CIT) podobieństw w kwestii aportu przedsiębiorstwa jest wiele. Wszystkie z ustaw opierają się na wyłączeniu stosowania lub zwolnieniu przedmiotowym, gdy przedmiotem czynności jest aport przedsiębiorstwa albo jego zorganizowanej części.
Jeżeli zainteresował Państwa opisany wyżej temat, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią (tel.: +48 17 307 07 66, +48 12 307 09 88 lub e-mail: kancelaria@ktmh.pl) oraz do umówienia spotkania w biurze Kancelarii w Rzeszowie lub Krakowie. Istnieje także możliwość udzielenia pomocy zdalnej za pomocą środków porozumiewania się na odległość (tj. telekonferencja lub wideokonferencja).
Julia Bonusiak
Jestem aplikantem radcowskim przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Rzeszowie. Specjalizuje się w zakresie zagadnień prawa bankowego, windykacji należności Klientów, prawa cywilnego oraz wsparciem w obsłudze prawnej podmiotów gospodarczych.