W pewnym momencie prowadzenia działalności gospodarczej, każdy przedsiębiorca staje przed swoistym dylematem: w jaki sposób i w jakim kierunku dalej się rozwijać? Przekształcenie jednoosobowej działalności w spółkę z o.o. ma niewątpliwie wiele korzyści. Zwiększenie skali prowadzenia działalności gospodarczej i zmiana formy działalności rodzi jednak także ryzyka i problemy. Jak tego uniknąć?
Ustawodawca oferuje skuteczną instytucję prawną, stworzoną do prowadzenia działalności i stosunkowo łatwą w obsłudze – spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Jej największą zaletą jest to, że posiada odrębną osobowość prawną (a zatem jest podmiotem stosunków prawnych – może zaciągać zobowiązania, posiadać majątek, pozywać i być pozywanym – o cechach konstrukcyjnych spółki z o.o. można przeczytać na naszym blogu) i pozwala na oddzielenie majątku „firmowego” od majątku prywatnego wspólników.
Z uwagi na obszerność zagadnienia, problematyka przekształcenia jednoosobowej działalności w spółkę z o.o. zostanie podzielona na dwa artykuły. W dzisiejszym skupię się na regulacjach „konstrukcyjnych”, czyli tym, jak odbywa się przekształcenie działalności gospodarczej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. W następnym wpisie poruszę natomiast zagadnienia dotyczące dotychczasowych zobowiązań przedsiębiorcy oraz kwestie finansowe i podatkowe.
Spis treści
Przekształcenie jednoosobowej działalności w spółkę z o.o. – od czego zacząć?
Na wstępie trzeba wskazać, że przekształcenie jednoosobowej działalności w spółkę z o.o. jest zmianą formy prawnej, w jakiej prowadzi się działalność gospodarczą. Wyróżniane są trzy sposoby „przejścia” z jednoosobowej działalności gospodarczej na działalność prowadzoną w formie spółki z o.o.
- Po pierwsze, można przekształcić działalność w spółkę z o.o. poprzez skorzystanie z uprawnienia wynikającego z art. 551 § 5 Kodeksu spółek handlowych (dalej „KSH”), czyli poprzez sukcesję uniwersalną.
- Po drugie, poprzez założenie spółki z o.o. i wniesienie, w drodze aportu, przedsiębiorstwa, które było wykorzystywane do prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej.
- Po trzecie wreszcie – można zakończyć jednoosobową działalność i założyć spółkę.
W niniejszym wpisie skupię się na pierwszym rozwiązaniu: przekształcenie jednoosobowej działalności w spółkę z o.o. Omówione zostaną zalety oraz ryzyka, jakie z tego wynikają.
Przekształcenie działalności gospodarczej w spółkę z o.o. krok po kroku
Jakie zalety wynikają z regulacji art. 551 § 5 KSH? Najważniejsza, czyli odpowiedzialność przedsiębiorcy – stopniowo rozwijające się przedsiębiorstwo z biegiem czasu zacznie pozyskiwać nowych kontrahentów, wchodzić w nowe stosunki prawne, co kreować będzie nowe, większe ryzyka i obrót większymi kwotami. Co do zasady, za długi spółki wspólnicy nie będą ponosili żadnej odpowiedzialności, inaczej niż osoba fizyczna, która odpowiada za zobowiązania całym swoim majątkiem.
Następna korzyść to posiadanie niezbędnych decyzji administracyjnych (np. koncesji czy zezwoleń). W przypadku chęci zachowania płynności funkcjonowania przedsiębiorstwa, najkorzystniej jest przenieść posiadane uprawnienia w sposób jak najszybszy.
Podobnie jest z lukratywnymi umowami czy kontraktami w dziedzinie prawa cywilnego. Spółka z o.o. jest następcą prawnym osoby fizycznej i na nią przechodzą wszelkie wierzytelności oraz długi, które dotychczas spoczywały na osobie fizycznej.
Najpierw plan przekształcenia
Sporządza się go w formie aktu notarialnego, który obejmuje wartość bilansową majątku przedsiębiorcy przekształcanego. Do planu przekształcenia dołącza się projekt oświadczenia o przekształceniu przedsiębiorcy, projekt aktu założycielskiego, wycenę składników majątkowych, sprawozdanie finansowe. Następnie plan przekształcenia badany jest przez biegłego rewidenta w zakresie poprawności i rzetelności. Zadaniem biegłego rewidenta jest sporządzenie opinii, która składana jest sądowi rejestrowemu oraz przedsiębiorcy, który podlega przekształceniu.
Oświadczenie przedsiębiorcy
Następnym krokiem jest sporządzenie oświadczenia przedsiębiorcy przekształcanego, również w formie aktu notarialnego. W doktrynie prawa handlowego zauważa się, że tak surowa forma złożenia oświadczenia ma odpowiadać wymogowi podjęcia uchwały w przypadku zwykłego przekształcenia. Wymogi materialne, jakie zgodnie z art 5849 KSH powinny znaleźć się w oświadczeniu, są minimalne, ale ustawodawca dozwala na doprecyzowanie ich treści i rozszerzenie. Przepis ten także wprost pozwala przedsiębiorcy przekształcanemu na korzystniejsze usankcjonowanie swoich praw korporacyjnych, co jest ukłonem w jego stronę biorąc pod uwagę fakt, iż w przyszłości spółka jednoosobowa może poszerzyć grono wspólników.
Powołanie członków organu spółki przekształconej oraz zawarcie aktu założycielskiego
Dwie z kolejnych wymaganych ustawowo czynności dla przekształcenia jednoosobowej działalności w spółkę z o.o. odwołują się do znanych już czynności niezbędnych do założenia samej spółki. Każda osoba prawna musi działać poprzez swoje organy. W spółce z o.o. organami obligatoryjnymi, co do zasady, są zarząd oraz zgromadzenie wspólników. Zarząd pełni rolę wykonawczą i prowadzi sprawy spółki, natomiast zgromadzenie wspólników cechuje się rolą uchwałodawczą i może podejmować działania konstytutywne na rzecz spółki (takie jak wybór członków zarządu). Przyjrzyjmy się zatem różnicom w funkcjonowaniu jednoosobowej spółki z o.o. i spółki wieloosobowej.
W spółce jednoosobowej to jedyny wspólnik wykonuje wszystkie uprawnienia przysługujące zgromadzeniu wspólników. Jest to wyraz znacznego uproszczenia procedury podejmowania uchwał w spółce. Jedyny wspólnik może w każdym czasie podejmować uchwały (bowiem cały kapitał zawsze jest reprezentowany). Konieczność protokołowania zgromadzeń przez ustawodawcę nie została jednak w tym przypadku wyłączona.
Zgodnie z regulacją art. 173 § 1 KSH, w przypadku, gdy wszystkie udziały spółki przysługują jedynemu wspólnikowi albo jedynemu wspólnikowi i spółce, oświadczenie woli takiego wspólnika składane spółce wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności, chyba że ustawa stanowi inaczej. Co ważne, regulacja ta odnosi się do oświadczeń woli składanych spółce, a nie „w spółce”. Chodzi w tym przypadku o sytuację, gdy spółka ma wejść w stosunek prawny z jedynym wspólnikiem (np. działającym jako kontrahent spółki). W sytuacji, gdy jedyny wspólnik jest także jedynym członkiem zarządu to każda czynność prawna dokonywana między tym członkiem zarządu a spółką wymaga formy aktu notarialnego.
Stosowne rejestry
Wreszcie, wszyscy członkowie nowo powstałej spółki wnoszą o wpis do rejestru przedsiębiorców (Krajowego Rejestru Sądowego), prowadzonego przez sąd rejestrowy (sąd rejonowy) właściwego miejscowo dla siedziby spółki. Momentem przekształcenia jednoosobowej działalności w spółkę z o.o. jest chwila wpisu do rejestru przedsiębiorców.
Dla poprawnego zarejestrowania spółki trzeba jeszcze uczynić zadość szczególnym przepisom dotyczącym zgłaszania spółki z o.o. Zgodnie z regulacją art. 166 KSH wniosek powinien zawierać enumeratywnie wymienione elementy wskazane w tym przepisie, takie jak firmę spółki, adres i siedzibę, etc.
Ponadto, art. 167 wymienia załączniki, jakie należy złożyć wraz z wnioskiem. Trzeba jeszcze bezwzględnie pamiętać o uiszczeniu należnej opłaty sądowej oraz od ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Elementem niezbędnym dla prawidłowego dokonania przekształcenia jest, zgodnie z art. 5845 pkt 5 KSH, wykreślenie przedsiębiorcy przekształcanego z CEIDG.
Podsumowanie
Przekształcenie jednoosobowej działalności w spółkę z o.o. jest dosyć rozbudowane: stosowanie form aktu notarialnego, plan przekształcenia, angażowanie biegłego rewidenta. Jeśli przedsiębiorcy zależy jednak na utrzymaniu dotychczasowych stosunków umownych lub korzystnych decyzji administracyjnych, a przy tym chce wejść na większy poziom bezpieczeństwa w obrocie, to zdecydowanie powinien rozważyć skorzystanie z unormowania przewidzianego w art. 5841 i nast. KSH.
Jeżeli zainteresował Państwa opisany wyżej temat, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią (tel.: +48 17 307 07 66, +48 12 307 09 88 lub e-mail: kancelaria@ktmh.pl) oraz do umówienia spotkania w biurze Kancelarii w Rzeszowie lub Krakowie. Istnieje także możliwość udzielenia pomocy zdalnej za pomocą środków porozumiewania się na odległość (tj. telekonferencja lub wideokonferencja).
Jagienka Jaracz-Wilk
Jestem adwokatem przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Rzeszowie. Ukończyłam studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego na kierunkach prawo oraz administracja. Prowadzę sprawy rodzinne ze szczególnym uwzględnieniem spraw rozwodowych oraz alimentacyjnych. Zdobyte doświadczenie zawodowe wykorzystuję przeprowadzając również windykacje należności na rzecz Klientów Kancelarii.
