Nie każdy zdaje sobie sprawę, że kupując samochód używany wcale nie pozbawiamy się ochrony prawnej. Gwarantuje ją rękojmia, czyli odpowiedzialność sprzedawcy za rzecz przez niego sprzedaną, a rękojmia na samochód używany w dalszym ciągu obowiązuje. Kupujący może dzięki niej wyegzekwować rekompensatę lub odstąpić od umowy. Poniższy artykuł opisuje rękojmię, gdy samochód nabywa na własny użytek osoba fizyczna.
Spis treści
Na czym polega rękojmia? Podstawa prawna
Rękojmia opisana jest szczegółowo w dziale II Kodeksu cywilnego (dalej również „kc”). Rękojmia służy w przypadku, gdy rzecz sprzedana posiada wady fizyczne lub wady prawne. Wady prawne oznaczają najczęściej, że rzecz sprzedana stanowiła własność osoby trzeciej, czyli na przykład samochód pochodził z kradzieży. Z wadami fizycznymi możemy spotkać się znacznie częściej, na przykład, gdy okaże się, że kupiony samochód posiada usterki, które sprzedawca zataił.
Art. 5561 kc szczegółowo opisuje wady fizyczne rzeczy, na które przysługuje rękojmia. Przede wszystkim rękojmia przysługuje, gdy rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, czyli:
- nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;
- nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;
- nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
- została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.
Należy również pamiętać, że rękojmia nie obowiązuje na wady fizyczne, które wynikają ze zwykłego zużycia. Na przykład, jeżeli na danym samochodzie używanym pojawia się rdza w typowych dla danego modelu miejscach, to nie jest to podstawą do egzekwowania odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi. Ponadto, w art. 557 kc opisano zwolnienie od odpowiedzialności sprzedawcy, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawierania umowy.
Rękojmia na samochód używany od osoby fizycznej
Wiele osób chcąc sprzedać swój samochód używany celowo „ubarwia” swoje ogłoszenia. Takim sposobem, często szukając samochodu mamy do czynienia z bezwypadkowymi, garażowanymi, bezusterkowymi samochodami o niemożliwie niskim przebiegu i w wyjątkowo dobrej cenie. Wiele z tych zapewnień można zweryfikować już w trakcie rozmowy telefonicznej ze sprzedawcą lub oglądając samochód na żywo. Jednak zdarza się, że sprzedawca zataja przed kupującym wadę, której nie widać. Prywatni sprzedawcy często czują się bezkarni, gdyż uważają, że po sprzedaży samochodu nie ponoszą żadnej odpowiedzialności – nie jest to prawdą. Jeżeli odpowiedzialność z tytułu rękojmi nie została ograniczona lub wyłączona, na przykład w umowie sprzedaży, sprzedawca ponosi za nią odpowiedzialność.
Rękojmia na samochód używany z komisu
Kupując samochód używany z komisu nabywa się szczególną ochronę, ponieważ w tym przypadku posiada się status konsumenta. Status ten przyznaje szereg udogodnień przewidzianych w polskim prawie. Przede wszystkim występując jako konsument w umowie sprzedaży sprzedawca nie może wyłączyć odpowiedzialności z tytułu rękojmi. Innymi słowy, rękojmia na samochód używany jak najbardziej obowiązuje. Dodatkowo, nie może on również ograniczyć tej odpowiedzialności na mniej niż do roku od dnia wydania rzeczy kupującemu, co wynika z art. 568 §1 kc. Sprzedawca powinien o tym fakcie poinformować przed dokonaniem zakupu, jeśli tego nie uczyni lub nie dokonał stosownego zapisu w umowie, odpowiedzialność z tytułu rękojmi trwa przez 2 lata.
Niestety w dalszym ciągu można spotkać się z zapisami stosowanymi przez nieuczciwych sprzedawców. Powszechny jest w szczególności zapis, że: „Nabywca dokonał oględzin pojazdu, odbył nim jazdę próbną i w tym zakresie nie wnosi i nie będzie wnosił żadnych zastrzeżeń” lub „Firma nie odpowiada za ukryte wady fizyczne jak również za wady prawne pojazdu”. Są to niedozwolone zapisy umowne i są niezgodne z prawem. Takie klauzule nie obowiązują konsumenta, w związku z tym można dochodzić swoich praw związanych z rękojmią zgodnie z przepisami prawa cywilnego.
Ile czasu trwa rękojmia na samochód używany?
Zgodnie z art. 568 kc sprzedawca odpowiada z tytuły rękojmi, jeżeli wada zostanie stwierdzona przed upływem 2 lat. Należy podkreślić, że termin ten nie stanowi terminu na realizację uprawnień z tytułu rękojmi. Jest to jedynie termin, w ciągu którego należy stwierdzić istnienie wady. Ponadto w przepisach dotyczących rękojmi nie ma przepisu, który wymagałby od kupującego informowania w tym terminie sprzedawcy. Jeżeli w rachubę wchodzi rękojmia na samochód używany, roczny termin do wystąpienia z roszczeniami z tytułu rękojmi rozpoczyna bieg dopiero z momentem uzyskania wiedzy o wadzie pojazdu.
Ważną informacją jest to, że jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem roku od wydania rzeczy, to w przypadku umów zawartych z konsumentami domniemywa się, że istniała ona już w momencie zakupu samochodu. W późniejszym okresie, czyli pomiędzy 12 a 24 miesiącem od wydania rzeczy, na kupującym ciąży obowiązek udowodnienia faktu, iż wada fizyczna istniała już w momencie otrzymania samochodu.
Możliwe żądania z tytułu rękojmi
Także kupujący określa żądania, jakich domaga się z tytułu rękojmi. Od sprzedawcy można żądać:
- usunięcia wady (czyli naprawienia usterki),
- wymiany towaru na nowy,
- obniżenia ceny,
- odstąpienia od umowy.
Należy jednak pamiętać, że wybór żądania trzeba uzależnić od rodzaju stwierdzonej wady. Zależy to od charakteru wady, łatwości i szybkości ewentualnej naprawy, a także wielu innych czynników. Na przykład, bezsensownym jest żądanie wymiany samochodu na nowy, jeżeli kupiliśmy go od osoby prywatnej. Jest bowiem mało prawdopodobne, aby posiadała ona drugi pojazd tej samej marki, o tym samym przebiegu itp.
Jak powinna wyglądać reklamacja z tytułu rękojmi i do kogo ją złożyć?
Pismo, w którym domagamy się spełnienia żądań z tytułu rękojmi, najczęściej nazywa się reklamacją. Można je przy tym nazwać w inny sposób, ponieważ nazwa ma tutaj drugorzędne znaczenie. Gdy w grę wchodzi rękojmia na samochód używany, pismo należy złożyć u sprzedawcy, u którego auto zostało zakupione. Przepisy prawa nie określają formy reklamacji. Najbezpieczniej złożyć ją jednak na piśmie i nadać listem poleconym ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Przygotowując reklamację z tytułu rękojmi należy zawrzeć w niej sprecyzowane żądanie, a także dokładnie opisać zaistniałą wadę oraz sposób, w jaki się o niej dowiedzieliśmy.
Podsumowanie
W celu pomyślnego przeprowadzenia procesu reklamacyjnego, zaleca się skorzystanie z profesjonalnej pomocy prawnej. Prawnicy Kancelarii Adwokackiej TMH posiadają bogate doświadczenie w prowadzeniu procesów reklamacyjnych w imieniu Klientów, w szczególności konsumentów. Kancelaria oferuje usługi prawnicze zarówno w zakresie postępowań przedsądowych, jak i – w razie potrzeby – na drodze sądowej.
Jeżeli zainteresował Państwa opisany wyżej temat, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią (tel.: +48 17 307 07 66, +48 12 307 09 88 lub e-mail: kancelaria@ktmh.pl) oraz do umówienia spotkania w biurze Kancelarii w Rzeszowie lub Krakowie. Istnieje także możliwość udzielenia pomocy zdalnej za pomocą środków porozumiewania się na odległość (tj. telekonferencja lub wideokonferencja).
Jagienka Jaracz-Wilk
Jestem adwokatem przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Rzeszowie. Ukończyłam studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego na kierunkach prawo oraz administracja. Prowadzę sprawy rodzinne ze szczególnym uwzględnieniem spraw rozwodowych oraz alimentacyjnych. Zdobyte doświadczenie zawodowe wykorzystuję przeprowadzając również windykacje należności na rzecz Klientów Kancelarii.