Truizmem zdaje się twierdzenie, iż w Polsce wciąż przybywa imigrantów, co powoduje, że coraz powszechniejsze stają się związki, a w konsekwencji również i małżeństwa obywateli różnych państw. Jednocześnie wraz ze wzrostem małżeństw pomiędzy obywatelami różnych państw, wzrasta tym samym ilość rozwodów, w których jedną ze Stron jest obywatel innego państwa aniżeli Polska. W niniejszym artykule zostaną przedstawione sytuacje, w których możliwy jest rozwód z obywatelem Ukrainy na terenie Polski oraz w oparciu o prawo polskie.
Spis treści
Rozwód z obywatelem Ukrainy – podstawa prawna
O ile większość społeczeństwa zdaje sobie sprawę z faktu, że kwestie związane z jurysdykcją i stosowaniem prawa w Unii Europejskiej są uregulowane stosownymi rozporządzeniami unijnymi, o tyle nie wszyscy wiedzą, że jeśli chodzi o stosunki polsko-ukraińskie kwestie te są uregulowane na podstawie łączącej Ukrainę z Polską Umową o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych, która została sporządzona w Kijowie, która obowiązuje od dnia 24 maja 1993 r. (dalej również jako „Umowa”). Umowa ta określa zarówno jakie organy i w jakich sytuacjach są właściwe w przypadku rozwodów małżeństw polsko-ukraińskich, jak również jakie prawo (polskie czy ukraińskie) należy stosować w takich sytuacjach.
Jakie prawo należy stosować?
Rozstrzygnięcie kwestii jakie prawo, polskie czy ukraińskie należy stosować podczas prowadzenia sprawy o rozwód w sytuacji, gdy w chwili wszczęcia postępowania, jeden z małżonków jest obywatelem Polski, drugi natomiast drugi z nich obywatelem Ukrainy, przewiduje art. 26 ust. 2 Umowy.
Zgodnie z nim, rozwód podlega prawu tego państwa, na którego terytorium małżonkowie mają miejsce zamieszkania. Wobec powyższego, jeśli małżonkowie, pomimo faktu, że jeden z nich jest obywatelem Ukrainy, ale zamieszkują w dalszym ciągu na terytorium Polski, wówczas ich rozwód zostanie przeprowadzony w oparciu o przepisy prawa polskiego, a mianowicie, w oparciu o zasady wynikające z ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy (dalej również jako „k.r.o.”).
Również w sytuacji, w której jeden z małżonków mieszka obecnie poza granicami Polski, natomiast drugi z nich w dalszym ciągu mieszka w Polsce, właściwe jest prawo tego państwa, w którym toczy się postępowanie rozwodowe, co oznacza, że jeśli rozwód toczy się na terenie państwa polskiego, także będzie toczyć się w oparciu o przepisy k.r.o.
W jakim państwie można przeprowadzić rozwód małżeństwa polsko-ukraińskiego?
Zgodnie z regulacją zawartą w art. 26 ust. 4 Umowy, w przypadku rozwodu małżeństwa polsko-ukraińskiego właściwy jest organ tego państwa, na którego terytorium małżonkowie mają miejsce zamieszkania.
Powyższe oznacza, że jeśli planujący się rozwieść małżonkowie w dalszym ciągu mieszkają na terytorium Polski, wówczas właściwy jest sąd polski. W takim wypadku właściwy jest Sąd Okręgowy, w okręgu którego małżonkowie mieli ostatnie miejsce wspólnego zamieszkania, jeżeli choć jeden z nich w okręgu tym jeszcze mieszka. W sytuacji, gdyby jednak małżonkowie w dalszym ciągu zamieszkiwali na terytorium Ukrainy, wówczas właściwy do orzekania rozwodu jest odpowiedni organ na terenie Ukrainy.
Jeżeli natomiast jeden z małżonków ma miejsce zamieszkania na terytorium Polski, a drugi na terytorium Ukrainy, właściwe do orzekania rozwodu są organy obu tych państw. O ile wydaje się logiczne, że obywatel państwa polskiego mieszkający na terytorium Polski chciałby rozwieść się z obywatelem Ukrainy na terytorium Polski, wówczas może wnieść pozew do sądu polskiego. Co więcej małżonek, który co prawda nie ma obywatelstwa polskiego, ale mieszka w Polsce i chciałby wziąć rozwód z obywatelem Polski, wówczas również może złożyć pozew do właściwego sądu okręgowego na terenie Polski.
Gdzie można przeprowadzić rozwód?
Podkreślić należy, że w Polsce jedynym właściwym organem w zakresie orzekania rozwodu jest Sąd Okręgowy, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. W przypadku braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda.
Natomiast prawo ukraińskie przewiduje dwie alternatywy w zakresie organu, przed którym można wziąć rozwód.
Pierwszym z nich jest rozwód w Urzędzie Stanu Cywilnego, który udzielany jest na wspólny wniosek małżonków. Nie jest jednak możliwy jeśli małżeństwo posiada dzieci lub gdy jeden z małżonków jest niezdolny do czynności prawnych. Rozwód poświadczany jest dokumentem – świadectwem o rozwiązaniu małżeństwa.
We wszystkich innych przypadkach organem właściwym w zakresie orzekania rozwodu jest Sąd.
Podsumowanie
Podsumowując podkreślić należy, że sam fakt, że jednym z małżonków jest obywatelem Ukrainy nie oznacza automatycznie, że rozwód nie może zostać udzielony na terytorium państwa polskiego i w oparciu o przepisy Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego.
Zapraszamy do zapoznania się z ofertą naszej kancelarii w zakresie spraw o rozwód w Rzeszowie. Bezpośredni kontakt z biurem kancelarii - tel. 570 420 373 lub e-mail kancelaria@ktmh.pl. Biura naszej kancelarii znajdują się w Rzeszowie i Krakowie. Istnieje także możliwość udzielenia pomocy zdalnej za pomocą środków porozumiewania się na odległość (tj. telekonferencja lub wideokonferencja).
Jagienka Jaracz-Wilk
Jestem adwokatem przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Rzeszowie. Ukończyłam studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego na kierunkach prawo oraz administracja. Prowadzę sprawy rodzinne ze szczególnym uwzględnieniem spraw rozwodowych oraz alimentacyjnych. Zdobyte doświadczenie zawodowe wykorzystuję przeprowadzając również windykacje należności na rzecz Klientów Kancelarii.
