Alimenty natychmiastowe

Aktualnie trwają prace nad nowelizacją ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy (dalej „k.r.o.”). Jednym z jej założeń jest wprowadzenie nowej instytucji, a mianowicie tzw. alimentów natychmiastowych. W niniejszym artykule zostaną omówione kwestie związane z instytucją alimentów natychmiastowych oraz procedurą ich dochodzenia.

Roszczenia alimentacyjne

Na początku, warto przypomnieć, że obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka uregulowany został w art. 133 § 1 k.r.o., zgodnie z którym rodzice zobowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest się w stanie samodzielnie utrzymać. Jak wielokrotnie podkreślano obowiązek ten nie wygasa automatycznie wraz z momentem osiągnięcia przez dziecko pełnoletniości. Niemniej są sytuacje, w których rodzice mogą uchylić się od roszczeń alimentacyjnych, a ma to miejsce w dwóch przypadkach:

1. jeżeli spełnianie obowiązku alimentacyjnego łączy się dla nich z nadmiernym uszczerbkiem;
2. jeżeli dziecko nie dokłada żadnych starań w kierunku usamodzielnienia się.

Warto również podkreślić, że do żądania alimentów uprawnione są nie tylko dzieci, ale również obowiązek alimentacyjny obciąża bowiem krewnych w linii prostej (np. dziadkowie oraz rodzice) oraz rodzeństwo, jak również w pewnych sytuacjach uprawnieni do alimentów są małżonkowie.

Alimenty natychmiastowe

W pierwszej kolejności wskazać należy, że z alimentów natychmiastowych będą mogły skorzystać jedynie dzieci. Wysokość natychmiastowych świadczeń będzie precyzyjnie określona i obliczana według specjalnego algorytmu, który uwzględnia ilość dzieci oraz kwotę przeliczeniową.

Kwota przeliczeniowa jest uzależniona od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz od współczynnika dzietności. „Jest ona ilorazem podwójnego minimalnego wynagrodzenia na następny rok (dwoje rodziców) i sumy utworzonej z liczby 2 oraz współczynnika dzietności, który w roku 2017 wynosił 1,45. Kwota minimalnego wynagrodzenia na rok 2019 r. wynosi 2250 złotych. Pomnożone przez dwa wynosi 4500. Tę kwotę należy podzielić przez liczbę 3, 45 (liczba 2 plus aktualny współczynnik dzietności –1,45). Obecna kwota przeliczeniowa to zatem 1304,35 złotych. Od tak ustalonej kwoty na podstawie stawki procentowej w zależności od liczby uprawnionych dzieci, byłaby ustalana kwota alimentów natychmiastowych” – czytamy w uzasadnieniu do projektu.

W związku z tym natychmiastowe alimenty mają wynosić odpowiednio:

• 38 % w przypadku jednego dziecka;
• 34,5 % na każde z dwojga dzieci, pochodzących od tych samych rodziców;
• 31% na każde z trojga dzieci, pochodzących od tych samych rodziców;
• 27,5 % na każde z czworga dzieci, pochodzących od tych samych rodziców;
• 24 % na każde z pięciorga i więcej dzieci, pochodzących od tych samych rodziców.

Co istotne, projekt nie przewiduje różnicowania kwot natychmiastowych świadczeń alimentacyjnych ze względu na wiek dziecka. Wskazać należy, że obecnie wysokość świadczeń alimentacyjnych jest ustalana dla każdego przypadku indywidualnie, a jednym z wyznaczników jej wysokości są usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, które, jak powszechnie wiadomo, wzrastają wraz z wiekiem dziecka. Wysokość natychmiastowych alimentów każdorazowo będzie zaokrąglana do pełnych dziesiątek złotych. Końcówki kwot wynoszące mniej niż 5 złotych będą pomijane, a te wynoszące 5 złotych i więcej będą podwyższane do pełnych dziesiątek złotych.

Co więcej każdego roku do 30 listopada w Monitorze Polskim Minister Sprawiedliwości będzie ogłaszał w drodze obwieszczenia obowiązujące od przyszłego roku: kwotę przeliczeniową i wysokość natychmiastowych alimentów.

Postępowanie nakazowe alimentacyjne

Alimenty natychmiastowe będą orzekane w postępowaniu nakazowym alimentacyjnym i trzeba podkreślić, że jest to swego rodzaju nowość w kodeksie postepowania cywilnego. Sąd rozpozna sprawę w postępowaniu nakazowym alimentacyjnym jedynie na pisemny wniosek powoda zgłoszony w pozwie. Sam pozew wnoszony będzie na urzędowym formularzu. Co więcej, okoliczności uzasadniające roszczenie muszą być potwierdzone dołączonym do pozwu oświadczeniem powoda, które jest składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Oświadczenie to powinno zawierać:

1. Kwotę uzyskiwanych dochodów;
2. Koszty utrzymania;
3. Liczbę dzieci, pochodzących od tych samych rodziców, uprawnionych do świadczeń alimentacyjnych;
4. Informację niewywiązywaniu się przez pozwanego z obowiązku dostarczania środków utrzymania na rzecz powoda;
5. Informację o niewszczęciu przez rodziców małoletniego powoda sprawy o rozwód lub o separację.

Sama sprawa rozpoznawana będzie na posiedzeniu niejawnym, nie później niż terminie 14 dni od wniesienia pozwu. Postępowanie zostanie zakończone wydaniem przez Sąd alimentacyjnego nakazu zapłaty. Alimentacyjny nakaz zapłaty stanie się po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia natychmiastowo wykonalny. W przypadku wniesienia przez pozwanego zarzutów sąd będzie mógł na jego wniosek wstrzymać wykonanie nakazu. Co szczególnie istotne, by móc skorzystać z szybkiego trybu  postępowania nakazowego alimentacyjnego, pozew może opiewać jedynie na wskazaną powyżej kwotę.

Istotny jest również fakt, iż tradycyjna droga dochodzenia alimentów będzie w dalszym ciągu możliwa, a rodzice będą mieli wybór, czy żądać świadczeń natychmiastowych, czy też w tradycyjny sposób ubiegać się o alimenty, których wysokość zależeć będzie od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz możliwości zarobkowych rodzica.

Jeżeli zainteresował Państwa opisany wyżej temat, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią (tel.: +48 17 307 07 66, +48 12 307 09 88 lub e-mail: kancelaria@ktmh.pl) oraz do umówienia spotkania w biurze Kancelarii w Rzeszowie lub Krakowie. Istnieje także możliwość udzielenia pomocy zdalnej za pomocą środków porozumiewania się na odległość (tj. telekonferencja lub wideokonferencja).

Jagienka Jaracz-Wilk

Jestem adwokatem przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Rzeszowie. Ukończyłam studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego na kierunkach prawo oraz administracja. Prowadzę sprawy rodzinne ze szczególnym uwzględnieniem spraw rozwodowych oraz alimentacyjnych. Zdobyte doświadczenie zawodowe wykorzystuję przeprowadzając również windykacje należności na rzecz Klientów Kancelarii.