Blog

Jakie roszczenia przysługują matce dziecka pozamałżeńskiego od ojca dziecka?

Powszechnie wiadomo, że rodzice dzieci mają obowiązek uczestniczenia w kosztach ich utrzymania, co obejmuje również okres ciąży i przygotowania wyprawki dla dziecka. Nie budzi najmniejszych wątpliwości, że ojciec dziecka jest również zobowiązany do uczestniczenia w tych kosztach. Sprawa wydaje się być oczywista, kiedy dziecko pochodzi z małżeństwa lub w sytuacji gdy pomiędzy rodzicami istnieje porozumienie w tej kwestii. Sprawa jednak się komplikuje, gdy ojciec dziecka, a w szczególności dziecka pozamałżeńskiego, uchyla się od powyższego obowiązku. W niniejszym artykule omówiona zostanie tematyka uprawnień przysługujących matce dziecka pozamałżeńskiego do ojca. 

Spis treści

Podstawa prawna

Podstawą prawną, która reguluje tematykę roszczeń przysługujących matce dziecka pozamałżeńskiego od ojca, jest art. 141 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodziny i opiekuńczy (dalej również jako „k.r.o”). Zgodnie z tym przepisem matce dziecka pozamałżeńskiego przysługują względem ojca dziecka trzy roszczenia, tj.:

  1. Roszczenie o przyczynianie się do pokrycia kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu, a z ważnych powodów okres ten może być dłuższy aniżeli trzy miesiące;
  2. Roszczenie o przyczynianie się do pokrycia wydatków związanych z ciążą oraz z porodem;
  3. Roszczenie o pokrycie odpowiedniej części innych wydatków koniecznych albo szczególnych strat majątkowych, które poniosła matka dziecka wskutek ciąży lub porodu. 

Warto wskazać, że art. 141 k.r.o. opiera się na założeniu, że konieczne jest udzielenie ochrony matce dziecka pozamałżeńskiego poprzez nałożenie obowiązków na ojca dziecka względem matki co w pełni odpowiada poczuciu słuszności. W doktrynie przyjmuje się również, że obowiązek ojca jest uzasadniony też z tego względu, że pomiędzy rodzicami dziecka pozamałżeńskiego powstaje swego rodzaju  “układ rodzinny”. Trzeba również wskazać, że roszczenia matki są ściśle związane z ojcostwem, co oznacza, że jeśli ojcostwo mężczyzny, który nie jest jej mężem, nie zostało ustalone, czy to w formie uznania ojcostwa, czy też w drodze postępowania sądowego, matka może dochodzić tych roszczeń jednie łącznie z dochodzeniem ustalenia ojcostwa.

Roszczenie o przyczynianie się do pokrycia kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu

Ojciec, który nie jest mężem matki dziecka ma obowiązek przyczyniania się, w rozmiarze odpowiadającym okolicznościom, do pokrycia kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu.  Można uznać, że posłużenie się zwrotem “w okresie porodu”, pozwala objąć tym obowiązkiem również pewien czas przed narodzinami dziecka. Powyższe koszty obejmują przede wszystkim wydatki przeznaczone na wyżywienie matki, utrzymanie mieszkania, czy domu, w którym matka mieszka, koszty leczenia i opieki medycznej matki, jak również nabywanie środków higienicznych.

Z ważnych powodów matka może żądać udziału ojca w kosztach swego utrzymania przez czas dłuższy aniżeli okres trzech miesięcy. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że “przedłużenie obowiązku utrzymania matki stanowi dalszą ochronę praw dziecka. Zabezpieczenie utrzymania matce ma, w swej istocie, na celu zapewnienie dziecku niezbędnej opieki w sytuacji szczególnej, w której, w okolicznościach konkretnej sprawy, jest to możliwe tylko przez matkę, która w okresie zaprzestania w związku z tym pracy zarobkowej nie ma środków do zapewnienia sobie niezbędnego utrzymania” (tak wyr. SN z 29.9.1978 r., II CR 418/78, Legalis). Doktryna przyjmuje również, że ważnym powodem uzasadniającym przedłużenie udziału ojca w kosztach utrzymania matki może być również niemożność podjęcia przez matkę pracy zarobkowej, która to niemożność ma związek z porodem. 

Roszczenie o przyczynianie się do pokrycia wydatków związanych z ciążą oraz z porodem

W myśl art. 141 § 1 k.r.o. ojciec niebędący mężem matki obowiązany jest przyczynić się w rozmiarze odpowiadającym okolicznościom do pokrycia wydatków związanych z ciążą i porodem. Wydatki związane z ciążą i porodem obejmują ponoszone przez matkę koszty związane ze stosowaniem przez matkę w tym czasie zalecanych suplementów diety (np. kwasu foliowego i innych witamin), konieczności leczenia chorób, które powstały lub też ujawniły się w trakcie lub na skutek ciąży lub porodu, czy potrzebę nabywania przez matkę odzieży ciążowej. W wydatkach związanych z ciążą i porodem znajdują się także koszty tzw. wyprawki dla noworodka, jak np. koszty związane z zakupem łóżeczka, pościeli niemowlęcej, ubranek dla noworodka, podstawowych środków pielęgnacyjnych, wózka, czy fotelika samochodowego. Ważne przy tym jest, że koszty te muszą zostać faktycznie poniesione przez matkę dziecka. 

Roszczenie o pokrycie odpowiedniej części innych wydatków koniecznych albo szczególnych strat majątkowych, które poniosła matka dziecka wskutek ciąży lub porodu

Kolejnym roszczeniem przysługującym matce dziecka, zgodnie z art. 141 § 1 k.r.o. roszczenie o zwrot innych koniecznych wydatków albo szczególnych strat majątkowych, które poniosła matka w związku z ciążą lub porodem. Przepis ten dotyczy wydatków oraz strat, które są pośrednio związane z ciążą lub porodem, a które mogą mieć charakter nietypowy, tj. są spowodowane nadzwyczajnymi okolicznościami. Do kosztów tych zalicza się na ogół koszty specjalistycznego leczenia matki, związanego z komplikacjami zdrowotnymi powstałymi na skutek ciąży lub porodu, koszt przystosowania lokalu do pojawienia się  na świecie dziecka. Straty te powinny być majątkowe i szczególne. 

Podsumowanie

Podsumowując, matce dziecka pozamałżeńskiego przysługuje wiele roszczeń, które związane są z urodzeniem dziecka. Ważne przy tym jest, że wszystkie wyżej wymienione roszczenia przedawniają się z upływem trzech lat od dnia urodzenia się dziecka. 

Jeżeli zainteresował Państwa opisany wyżej temat, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią (tel.: +48 17 307 07 66, +48 12 307 09 88 lub e-mail: kancelaria@ktmh.pl) oraz do umówienia spotkania w biurze Kancelarii w Rzeszowie lub Krakowie. Istnieje także możliwość udzielenia pomocy zdalnej za pomocą środków porozumiewania się na odległość (tj. telekonferencja lub wideokonferencja).

Jestem adwokatem przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Rzeszowie. Ukończyłam studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego na kierunkach prawo oraz administracja. Prowadzę sprawy rodzinne ze szczególnym uwzględnieniem spraw rozwodowych oraz alimentacyjnych. Zdobyte doświadczenie zawodowe wykorzystuję przeprowadzając również windykacje należności na rzecz Klientów Kancelarii.

Kontakt

Kancelaria Prawna TMH Rzeszów – Adwokat Tomasz Marek, Radca Prawny Marcin Hotel

ul. Dominikańska 1A
35-077 Rzeszów

Tel: (17) 307 07 66

Ocena Google
5.0
Na podstawie 116 recenzji
×