Kredytami frankowymi potocznie określa się wszystkie umowy kredytowe, w których pojawia się waluta szwajcarska – frank, należy jednak wskazać, iż tak naprawdę można wyróżnić trzy rodzaje tego typu umów. Wskazane kredyty to: kredyt walutowy, kredyt indeksowany do waluty obcej oraz kredyt denominowany do waluty obcej. W tym artykule zostaną przedstawione różnice pomiędzy tymi trzema rodzajami zobowiązań, a także możliwości dochodzenia swoich praw na drodze sądowej.
Spis treści
Kredyt walutowy
Jest to najprostsza wersja kredytu walutowego, gdyż zarówno kwota zadłużenia jak i udzielanego kredytu wyrażona jest w walucie obcej, w tym przypadku we franku szwajcarskim. Powyższe oznacza, że wypłacona kwota kredytu, a także jego spłata dokonywana jest we franku.
Osoby, które w przeszłości zawierały umowy kredytu walutowego kusiło przede wszystkim dużo niższe oprocentowanie niż kredytu złotówkowego. Aktualnie bardzo trudne jest uzyskanie kredytu walutowego, jeśli nie zarabia się w danej walucie obcej.
Kredyt indeksowany do waluty obcej
W przypadku kredytu indeksowanego do waluty obcej sytuacja jest nieco bardziej skomplikowana. W umowie zarówno wartość zobowiązania, jak i kwota do wypłaty wyrażone są w złotówkach, jednakże w dniu poprzedzającym wypłatę dokonywane jest przeliczenie wartości zobowiązania na walutę obcą po jej bieżącym kursie i kwota ta stanowi podstawę do wyliczenia wysokości rat do spłaty. W związku z tym, harmonogram spłat szacowany jest w walucie obcej, natomiast spłata następuje w złotówkach. Powyższe oznacza, że kredytobiorca otrzymywał kwotę kredytu w złotówkach, a następnie spłacał go również w walucie polskiej, jednakże kwota pozostała do spłaty wyrażona jest w walucie obcej i wpływ na nią ma wysokość kursu franka szwajcarskiego, a co za tym idzie również związane z tym ryzyko.
Zawierając umowę kredytu indeksowanego do franka szwajcarskiego było opłacalne tylko w wypadku, gdy jego cena na rynku walut będzie spadać. Największe ryzyko związane z tego typu kredytami wiązało się z tym, że kredytobiorca zawierając umowę miał pewność otrzymania określonej umową kwoty w złotówkach, jednakże nie znał dokładnej kwoty zadłużenia pozostałej do spłaty.
Kredyt denominowany do waluty obcej
W umowie kredytu denominowanego, w przeciwieństwie do kredytu indeksowanego kwota kredytu wyrażona jest w walucie obcej, natomiast wypłata dokonywana jest w złotówkach po przeliczeniu zgodnie z kursem wymiany z dnia wypłaty. Oznacza to, że kredytobiorca nie jest pewny dokładnej kwoty, którą otrzyma, może być niższa lub wyższa niż byłaby w dniu zawierania umowy kredytu. Harmonogram spłaty określony jest w walucie obcej, spłata natomiast następuje w walucie polskiej.
Ze względu na to, że kwota należności wyrażona jest we franku szwajcarskim, a także również w tej walucie wyliczana jest kwota do spłaty, która kolejno przeliczana była na wysokość raty w walucie polskiej, największym ryzykiem był brak możliwości wyliczenia kwoty, która stanowić będzie wysokość udzielonego kredytu w złotówkach.
Niebezpieczeństwa kredytów frankowych
Co charakteryzuje wszystkie z wymienionych kredytów to fakt, że w wielu przypadkach kredytobiorca podczas podpisywania umowy nie miał świadomości grożących mu ryzyk, a przede wszystkim tego, jakie konsekwencje niosą za sobą wahania kursu waluty i jaki wpływ ma to za wysokość zobowiązania pozostałego do spłaty. Ponadto, często pracownicy banków nie udzielali wszystkich niezbędnych informacji, a wręcz namawiali na tego typu kredyty osoby, dla których nie były one korzystne, bez przedstawienia wszystkich plusów i minusów tego typu kredytów.
Ponadto, zarówno w przypadku kredytu denominowanego, jak i indeksowanego do waluty obcej ustalenie wysokości rat kredytu zgodnie z harmonogramem spłaty powoduje, że wysokość bieżącej spłacanej raty uzależniona jest od kursu franka szwajcarskiego w danym dniu. Oznacza to, że kredytobiorca nie jest w stanie przewidzieć jaka kwota pobrana zostanie z jego rachunku bankowego.
Może się wydawać, że różnice pomiędzy np. kredytem indeksowanym oraz denominowanym do waluty obcej są niewielkie, gdyż może różnić je jedynie inna waluta, w jakiej wyrażona jest kwota zobowiązania lub wypłaty w umowie. Jednakże, rodzaj kredytu może mieć wpływ na sposób dochodzenia swoich praw na drodze sądowej – na przykład czy żądać unieważnienia umowy kredytu czy „odfrankowienia”. Należy jednak pamiętać, że za każdym razem sprawa taka rozpatrywana jest przez sądy indywidualnie, dlatego też pierwszym krokiem powinna być weryfikacja prawna umowy przez doświadczonego specjalistę, który sprawdzi czy w umowie nie zawarto np. klauzul niedozwolonych.
Unieważnienie a „odfrankowienie” kredytu frankowego
Wyjaśniając krótko, odfrankowienie oraz unieważnienie zawartej umowy kredytu frankowego to rozwiązania korzystne dla kredytobiorcy, pozwalające przede wszystkim na uwolnienie się od spłacania, nierzadko, bardzo wysokich rat kredytu. Unieważnienie umowy przez sąd oznacza, że umowę tę traktuje się jak nigdy niezawartą, a co za tym idzie po wydaniu wyroku obie strony zwracają sobie wzajemnie wszystkie otrzymane kwoty. Oznaczać to jednakże może dla kredytobiorcy konieczność zwrotu całej otrzymanej od banku kwoty jednorazowo, co niejednokrotnie może spowodować tylko dodatkowe problemy po stronie frankowicza. „Odfrankowienie” korzystne jest przede wszystkim wtedy, gdy spada wartość franka szwajcarskiego w stosunku do złotówki, natomiast prognozowany jest wzrost kursu tej waluty.
Podkreślić jednakże należy, że każdą sprawę rozpatrywać należy indywidualnie, dlatego też trzeba przeanalizować sprawę pod wieloma aspektami, aby wybrać najkorzystniejsze rozwiązanie.
Podsumowanie
Jak przedstawiono, kredyt frankowy nie oznacza zawsze tego samego typu umowy. Najczęściej spotykanymi na rynku polskim są kredyty indeksowane oraz denominowane do franka szwajcarskiego. Określenie, jaki typ umowy został w danym przypadku zawarty, ma duże znaczenie dla podejmowanych dalszych kroków, przede wszystkim na drodze sądowej.
Dla większości konsumentów zagadnienie to może być jednakże znacznie skomplikowanie, i w takiej sytuacji zalecany jest kontakt z profesjonalistą, posiadającym doświadczenie z zakresu dochodzenia roszczeń kredytobiorców na drodze sądowej z tytułu tzw. kredytów frankowych.
Jeżeli zainteresował Państwa opisany wyżej temat, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią (tel.: +48 17 307 07 66, +48 12 307 09 88 lub e-mail: kancelaria@ktmh.pl) oraz do umówienia spotkania w biurze Kancelarii w Rzeszowie lub Krakowie. Istnieje także możliwość udzielenia pomocy zdalnej za pomocą środków porozumiewania się na odległość (tj. telekonferencja lub wideokonferencja).
Julia Bonusiak
Jestem aplikantem radcowskim przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Rzeszowie. Specjalizuje się w zakresie zagadnień prawa bankowego, windykacji należności Klientów, prawa cywilnego oraz wsparciem w obsłudze prawnej podmiotów gospodarczych.
