Znak towarowy, będący najczęściej oznaczeniem słownym lub słowno-graficznym, jest jednym z podstawowych sposobów służących budowaniu wizerunku oraz reputacji danej marki. Wiele osób jest przekonanych, że jeśli skutecznie uda im się przeprowadzić całą procedurę rejestracji znaku towarowego w Urzędzie Patentowym, ich znak jest chroniony na wiele kolejnych lat. Niestety, nie zawsze sytuacja jest tak prosta i optymistyczna. Wystąpienie niektórych przesłanek może spowodować unieważnienie znaku towarowego przez kolejnych 5 lat od rejestracji, natomiast ze względu na jedną z nich, znak towarowy można unieważnić bezterminowo. W niniejszym artykule zostaną przedstawione przesłanki unieważnienia znaku towarowego oraz sama procedura w świetle przepisów krajowych.
Spis treści
Nowa procedura rejestracji znaków towarowych
Od 2016 roku mamy w Polsce nową procedurę rejestracji znaków towarowych, znacząco łatwiejszą oraz szybszą. W tej tzw. procedurze sprzeciwowej ekspert Urzędu Patentowego RP bada tylko wystąpienie tzw. przesłanek bezwzględnych. Jednocześnie, nawet jeśli zna znaki, które mogłyby być kolizyjne w stosunku do znaku nowego, nie może odmówić rejestracji – zamiast tego czeka przez tzw. okres sprzeciwowy, trwający trzy miesiące, na wpłynięcie ewentualnego sprzeciwu od właścicieli praw wcześniejszych. Jeżeli taki sprzeciw nie wpłynie udzielana jest ochrona. Jednakże, w dalszym ciągu, właściciel ochrony nowego znaku nie jest całkowicie „bezpieczny”. Uprawnionemu do wcześniejszego znaku towarowego, który przeoczył okres sprzeciwowy, dalej przysługuje 5 lat na złożenie wniosku o unieważnienie nowego znaku.
W związku z tym, że obowiązującą aktualnie jest procedura sprzeciwowa, to na zgłaszającym spoczywa niejako obowiązek przeszukania wszelkich dostępnych baz danych: krajowych, europejskich oraz międzynarodowych, czy nie znajdują się w nich zarejestrowane znaki towarowe identyczne lub podobne. Mogą one bowiem stanowić potencjalną przeszkodę do uzyskania prawa ochronnego lub, w późniejszym czasie, na ich podstawie prawo to może zostać unieważnione.
Unieważnienie znaku towarowego
Przesłanki unieważnienia zostały wyjaśnione w polskiej ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. „Prawo własności przemysłowej” (dalej również „p.w.p.” lub „Ustawa”) w rozdziale VI działu pierwszego. Art. 164 wskazuje, że prawo ochronne na znak towarowy może być unieważnione na wniosek, w całości lub części, jeżeli nie zostały spełnione warunki wymagane do uzyskania tego prawa. Oznacza to, że jeśli w czasie rejestracji znaku istniały bezwzględne lub względne przeszkody rejestracji (przesłanki) to unieważnienie znaku jest możliwe.
Przyczyny bezwzględne unieważnienia znaku towarowego
W Ustawie wskazano, że przyczynami bezwzględnymi nie udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy są przede wszystkim:
- nazwy nienadające się do odróżniania towarów i usług,
- nazwy wskazujące na cechy oferowanych towarów i usług,
- nazwy rodzajowe i takie, które weszły do języka potocznego,
- oznaczenia sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami,
- znaki zawierające elementy symboliczne, które nie powinny być wykorzystywane dla celów komercyjnych,
- fakt, że znak towarowy został zgłoszony w złej wierze.
Wystąpienie którejś z powyższych przesłanek powinno spowodować odmowę udzielenia ochrony przez eksperta Urzędu Patentowego, jednakże może on także popełnić błąd. Zgłoszenie sprzeciwu w oparciu o przesłankę bezwzględną spowoduje, że sprawę sprawdzi Kolegium Orzekające przy Urzędzie Patentowym. Odnośnie jednakże przesłanki oznaczonej numerem 6, czyli zgłoszenia w złej wierze, ekspert często nie jest w stanie zweryfikować jej wystąpienia. Ponadto, przy tej konkretnej podstawie prawnej, nie ma ograniczenia czasowego na złożenie takiego wniosku. Dlatego też, zarzut ten pojawia się w praktyce najczęściej w postępowaniach spornych o unieważnienie ochrony na znak towarowy.
Przyczyny względne unieważnienia znaku towarowego
Przyczyny względne wskazane zostały w art. 1321 ust. 1-3 Ustawy. Do tych przeszkód zalicza się przede wszystkim:
- istnienie wcześniejszych praw osobistych i majątkowych,
- wcześniejszy identyczny lub podobny znak towarowy, przede wszystkim jeżeli zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje, w szczególności ryzyko skojarzenia znaku zgłoszonego ze znakiem wcześniejszym.
Należy podkreślić, że obecnie powyższe przesłanki nie są badane przez eksperta UP przed wniesieniem stosownego sprzeciwu przez osobę zainteresowaną.
Procedura unieważnienia znaku towarowego
Należy pamiętać, że przez kolejnych 5 lat lub, jak w przypadku zgłoszenia w złej wierze – bezterminowo, osoba trzecia może w dalszym ciągu złożyć wniosek o unieważnienie znaku towarowego. Ciężar udowodnienia, że znak towarowy został zarejestrowany niezgodnie z przepisami, spoczywa na wnioskodawcy i to on musi poprzeć swoje twierdzenia dowodami. Nie zwalnia to jednakże właściciela prawa ochronnego z obowiązku podjęcia stosownej obrony. O unieważnieniu znaku towarowego orzeka Kolegium do spraw spornych Urzędu Patentowego RP.
Co szczególnie istotne, decyzja o unieważnieniu znaku towarowego odnosi skutek ex tunc, co oznacza, że działa wstecz – tak, jakby prawo to nigdy nie istniało. Unieważnienie znaku odniesie zatem skutek również względem wszystkich potencjalnych czynności, których właściciel prawa dokonał po rejestracji.
Podsumowanie
Jak zostało to przedstawione, samo zgłoszenie znaku towarowego i uzyskanie ochrony nie oznacza końca drogi. Dlatego też tak istotne jest dokonanie szczegółowej weryfikacji znaku towarowego jeszcze przed jego zgłoszeniem, w taki sposób, aby uniknąć wystąpienia wszystkich przesłanek bezwzględnych jak i względnych. Przed zgłoszeniem zalecany jest kontakt z doświadczonym prawnikiem, posiadającym doświadczenie związane z rejestracjami i postępowaniami sprzeciwowymi dotyczącymi znaków towarowych, jak i postępowań o ich unieważnienie.
Jeżeli zainteresował Państwa opisany wyżej temat, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią (tel.: +48 17 307 07 66, +48 12 307 09 88 lub e-mail: kancelaria@ktmh.pl) oraz do umówienia spotkania w biurze Kancelarii w Rzeszowie lub Krakowie. Istnieje także możliwość udzielenia pomocy zdalnej za pomocą środków porozumiewania się na odległość (tj. telekonferencja lub wideokonferencja).
Julia Bonusiak
Jestem aplikantem radcowskim przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Rzeszowie. Specjalizuje się w zakresie zagadnień prawa bankowego, windykacji należności Klientów, prawa cywilnego oraz wsparciem w obsłudze prawnej podmiotów gospodarczych.
