W dobie szalejącej inflacji oraz znacznego wzrostu cen energii coraz liczniejsze grono przedsiębiorców popada w zadłużenie i zadaje sobie pytanie jak przetrwać na rynku pracy. Wśród wielu zobowiązań jakie ciążą na przedsiębiorcach znajduje się również obowiązek regularnego obliczania i opłacania należnego podatku. Niestety czasem dochodzi do sytuacji, w której przedsiębiorca nie jest w stanie uregulować należności podatkowych, które sukcesywnie się powiększają a ich spłacenie z czasem może okazać się dużym problemem. Właśnie dla takich osób ustawodawca przewidział możliwość jaką jest rozłożenie na raty zaległości podatkowej.
Zgodnie z treścią art. 67a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (dalej również jako: „Ordynacja podatkowa”)
§ 1. Organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67b, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może:
1) odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;
2) odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek;
3) umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.
§ 2. Umorzenie zaległości podatkowej powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość podatkowa.
Kto może skorzystać z rozłożenia zaległości podatkowej na raty?
Zaległością podatkową można nazwać np. brak terminowego regulowania podatku dochodowego czy nierozliczenie podatku VAT. W sytuacji wystąpienia takiej zaległości o rozłożenie jej oraz naliczonych w związku z tym odsetek na raty może wnioskować zarówno podatnik jak i płatnik podatku, którym najczęściej jest pracodawca, spadkobierca podatnika oraz osoba trzecia. Odpowiedni wniosek może zostać złożony także przez inkasenta podatku (np. osobę wyznaczoną przez radę gminy do poboru podatków).
Jednym z podstawowych kryteriów jakie należy spełnić by móc ubiegać się o rozłożenie zaległości podatkowej na raty jest kryterium ważnego interesu podatnika lub ważnego interesu publicznego. Chociaż ważny interes podatnika nie doczekał się ustawowej definicji doświadczenie życiowe oraz orzecznictwo sądów administracyjnych podpowiada aby jako taki rozumieć nadzwyczajne względy, które mogłyby zachwiać podstawami egzystencji podatnika (por. wyrok NSA z dnia 19 sierpnia 2010 r., sygn. akt II FSK 619/09). Zgodnie z orzecznictwem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie „Ważny interes podatnika to sytuacja, gdy z powodu nadzwyczajnych przypadków losowych nie jest on w stanie uregulować zaległości podatkowych. Przyjmuje się przy tym, że należy brać pod uwagę sytuację, w jakiej znajduje się podatnik w chwili, gdy podejmowana jest decyzja w sprawie. Podkreślić należy, że kryterium ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego musi być w każdym wypadku indywidualnie ustalane przez organ w ramach prowadzonego postępowania podatkowego.” (por. wyrok WSA w Szczecinie z dnia 18 czerwca 2014 r., sygn. akt I SA/Sz 1471/13). Mając na uwadze powyższe należy wskazać, że ważny interes podatnika pojawi się na przykład, gdy z przyczyn niezależnych podatnik nie będzie mógł terminowo regulować należności podatkowej. Z kolei pod pojęciem ważnego interesu publicznego należy rozumieć dyrektywę postępowania, opartą o respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa takich jak sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej itp. (por. wyrok WSA w Białymstoku z 6.07.2010 r., I SA/Bk 156/10, LEX nr 590320). Ważny interes publiczny istnieje więc wtedy, gdy podatnik dzięki możliwości rozłożenia zaległości na raty będzie mógł utrzymywać się bez konieczności korzystania z pomocy państwa tj. zasiłku czy pomocy socjalnej.
Warto jednak pamiętać, że zarówno pojęcie ważnego interesu podatnika jak i ważnego interesu publicznego jest pojęciem ogólnym o dość uznaniowym charakterze. Z uwagi na fakt, że decyzję o ewentualnym rozłożeniu zaległości na raty podejmuje Urząd Skarbowy zawsze ważnym jest aby odpowiednio potwierdzić zaistnienie odpowiednich przesłanek i szczegółowo wyjaśnić organowi powstała sytuację uzasadniającą rozłożenie zaległości podatkowej na raty.
Co szczególnie ważne, możliwość rozłożenia zaległości podatkowej na raty nie dotyczy osób fizycznych (z wyłączeniem osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą).
Kiedy można wnioskować o rozłożenie zaległości podatkowej na raty?
Należy pamiętać, że decyzję o ewentualnym rozłożeniu zaległości podatkowej na raty podejmie Urząd Skarbowy wtedy, gdy takie działanie będzie sprzyjało interesowi społecznemu lub interesowi podatnika np. wtedy gdy dzięki rozłożeniu spłaty na raty przedsiębiorca będzie miał możliwość spłacenia długu wobec państwa lub gdy takie rozwiązanie pozwoli mu zachować płynność finansową. Trzeba mieć jednak na uwadze, że decyzja o możliwości rozłożenia zaległości podatkowej na raty jest decyzją uznaniową tzn. organ może zgodzić się na rozłożenie na raty zaległości wynikającej z nieuregulowanego podatku np. dochodowego, podatku VAT, PCC, podatku od darowizny itp.), nieterminowej płatności odsetek lub nieterminowo uregulowanych odsetek od zaliczek na podatek tylko wtedy gdy uzna to za zasadne.
Co powinien zawierać wniosek o rozłożenie zaległości podatkowej na raty?
Prócz odpowiedniego uzasadnienia i wskazania na istnienie konkretnego interesu prawnego w rozłożeniu zaległości podatkowej na raty wniosek powinien zawierać w szczególności: numer NIP podatnika, określenie przedmiotu wniosku (tj. czy wniosek dotyczy rozłożenia zaległości na raty, odroczenia płatności podatku czy umorzenia podatku), numer REGON i nazwę firmy (w przypadku spółek osobowych), adres prowadzonej działalności, imię i nazwisko oraz numer PESEL wnioskodawcy. Oprócz wskazanych wyżej danych we wniosku należy zawrzeć również informacje dotyczące tego jakie zobowiązania zostaną spłacone, w jakiej wysokości i w jakim terminie a także wskazać rodzaju ulgi o jaką ubiega się wnioskodawca.
By zwiększyć szanse na pozytywne rozpatrzenie wniosku warto dołączyć do niego wszelkie dokumenty mogące uzasadniać istnienie interesu podatnika lub interesu publicznego w rozłożeniu należności podatkowej na raty np. oświadczenia o sytuacji rodzinnej, majątkowej i finansowej, informacje o sytuacji finansowej firmy (rachunek zysków i strat czy okresowy bilans finansowy) czy oświadczenie o prawach majątkowych i nieruchomościach.
Co ważne o rozłożenie spłaty na raty warto wnioskować jeszcze przed powstaniem zaległości podatkowej by zapobiec naliczeniu przez Urząd Skarbowy dodatkowych odsetek. By uniknąć egzekucji komorniczej powstałego w ten sposób zadłużenia warto złożyć wniosek o rozłożenie należności na raty od razu po stwierdzenie, że nie ma możliwości uregulowania jej w terminie.
Rozpatrzenie wniosku o rozłożenie na raty zaległości podatkowej
Organ rozpatrzy wniosek w terminie miesiąca od dnia jego doręczenia chyba, że uzna sprawę za szczególnie skomplikowaną, wtedy ma możliwość przedłużenia tego terminu do dwóch miesięcy.
Co szczególnie istotne, wydając decyzję przyznającą ulgę organ powinien ukształtować ją w ten sposób by podatnik faktycznie mógł z niej korzystać tj. określić wysokość rat na poziomie adekwatnym do możliwości finansowych podatnika. Za powyższym przemawia orzecznictwo sądów administracyjnych, zgodnie z którym „decyzja o rozłożeniu na raty zapłaty zaległości podatkowej powinna przede wszystkim uwzględniać możliwości płatnicze podatnika, inaczej ulga taka będzie pozorna i w sposób oczywisty niemożliwa do zrealizowania.” (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 19 czerwca 2013 r., sygn. akt I SA/Bd 198/13). Oznacza to tyle, że przyznawana przez organ ulga nie może mieć charakteru pozornego i niemożliwego do wykonania.
Sytuacja, w której wysokość rat uniemożliwia podatnikowi ich uiszczanie prowadzi jedynie do powstania iluzji, że wniosek podatnika został uwzględniony co może naruszać zasadę zaufania podatnika do organów podatkowych oraz określoną w art. 121 Ordynacji podatkowej zasadę prowadzenia postępowania podatkowego w sposób budzący zaufanie oraz zasady swobodnej oceny dowodów przez organ podatkowy (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 13 października o sygn. akt I SA/Po 393/11).
Kancelaria Prawna Rzeszów – pomoc Przewidziana przez ustawodawcę możliwość rozłożenia zaległości podatkowej na raty jest pomocną dłonią wyciąganą do przedsiębiorcy popadającego w zadłużenie, którą niewątpliwie warto wziąć pod uwagę. Aby zwiększyć swoje szanse na pozytywne rozpatrzenie złożonego wniosku warto skorzystać z pomocy profesjonalisty, który sporządzając wniosek będzie wiedział jak go odpowiednio uzasadnić i na co zwrócić szczególną uwagę.
Jeżeli zainteresował Państwa opisany wyżej temat, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią (tel.: +48 17 307 07 66, +48 12 307 09 88 lub e-mail: kancelaria@ktmh.pl) oraz do umówienia spotkania w biurze Kancelarii w Rzeszowie lub Krakowie. Istnieje także możliwość udzielenia pomocy zdalnej za pomocą środków porozumiewania się na odległość (tj. telekonferencja lub wideokonferencja).
