Pierwszym skojarzeniem, jakie nasuwa się, gdy mowa o odbywaniu kary pozbawienia wolności jest pobyt w zakładzie karnym i całkowita izolacja skazanego. Jednak obecnie skazany na karę o charakterze izolacyjnym może wykonywać dotychczasową pracę, uczestniczyć w życiu rodzinnym oraz religijnym. By skorzystać z takiego przywileju trzeba jednak spełniać określone przez ustawodawcę warunki odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego, potocznie zwanym SDE lub tzw. „elektronicznymi kajdankami”.
[spis-tresci]
Co to jest dozór elektroniczny?
Dozór elektroniczny to nic innego jak kontrola zachowania skazanego sprawowana przy użyciu odpowiednich środków technicznych. Odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego polega na tym, że skazany ma obowiązek przebywać w określonym miejscu, które jest miejscem wykonywania kary, przy czym może to miejsce opuszczać tylko w ściśle określonym celu oraz w z góry określonych godzinach np. w celu wykonywania pracy. Inaczej mówiąc dozór elektroniczny to elektroniczny monitoring osób objętych zakresem działania dozoru, który odbywa się na trzy możliwe sposoby tzn. w formule stacjonarnej, mobilnej lub zbliżeniowej. Pierwszy z nich tj. dozór elektroniczny w formule stacjonarnej to nic innego jak kontrola skazanego pod kątem jego przebywania w określonym przez sąd miejscu sprawowana za pośrednictwem środków technicznych. Dozór elektroniczny w formule mobilnej to z kolei kontrola aktualnego miejsca pobytu skazanego bez względu na to gdzie w danym momencie przebywa. W końcu, jako dozór elektroniczny w formule zbliżeniowej należy rozumieć nadzorowanie kwestii zachowania przez skazanego określonej odległości od danej osoby.
Jak działa dozór elektroniczny?
Dozór elektroniczny z tzw. technicznej strony wygląda w ten sposób, że osoba skazana jest zaopatrywana w specjalny nadajnik tzw. bransoletkę, który następnie zakładany jest na jej nogę lub rękę, a w miejscu odbywania kary (tj. najczęściej w mieszkaniu skazanego) ustawia się odbiornik, którego zadaniem jest rejestrowanie sygnału wysyłanego z bransoletki oraz przekazywanie go do centrali monitorowania prowadzonej i obsługiwanej przez Służbę Więzienną. Jeżeli odbiornik nie odbiera takiego sygnału to oznacza, że skazany oddalił się poza zasięg odbiornika, czyli opuścił miejsce wykonywania kary. Bransoletka jest jednak tylko jednym z wielu środków technicznych służących wykonywaniu kary pozbawienia wolności w warunkach dozoru elektronicznego. Do pozostałych środków, prócz wspomnianego wyżej nadajnika i odbiornika, należy z całą pewnością zaliczyć także centralę monitorowania i system teleinformatyczny. Dla prawidłowego przebiegu wykonywania kary najistotniejsze znaczenie będzie miał oczywiście rejestrator i odbiornik, których poprawne funkcjonowanie warunkuje skuteczność całego przedsięwzięcia. Te dwa urządzenia pełnią kluczową rolę dla prawidłowego monitorowania wykonywania kary oraz określania miejsca pobytu skazanego, ponieważ to właśnie na podstawie sygnału radiowego emitowanego przez bransoletkę i przekazywanego za pośrednictwem odbiornika do centrali monitorowania, podmiot dozorujący ma możliwość sprawowania dozoru nad skazanym. Co niezwykle ważne, organ dozorujący ma możliwość kontrolowania także wszelkich prób usunięcia nadajnika, który rejestruje również taką aktywność skazanego a następnie przesyła do centrali monitorowania stosowną informację. Należy także pamiętać, że zasięg nadajnika to około 200 m chociaż ta kwestia może zależeć od wielu czynników zewnętrznych np. ukształtowania terenu.
Kto może złożyć wniosek o dozór elektroniczny?
Zgodnie z art. 43la Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny wykonawczy (dalej również jako: „k.k.w.”) sąd penitencjarny może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli zostały spełnione łącznie warunki wskazane przez ustawodawcę. Zgodnie z aktualnym brzmieniem przywołanego wyżej przepisu:
„§ 1. Sąd penitencjarny może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli zostały spełnione łącznie następujące warunki:
1) wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku i 6 miesięcy, a nie zachodzą warunki przewidziane w art. 64 § 2 Kodeksu karnego;
2) jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary;
3) skazany posiada określone miejsce stałego pobytu;
4) osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę, o której mowa w art. 43h § 3;
5) odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne, o których mowa w art. 43h § 1.
§ 2. Skazanemu, który nie rozpoczął wykonywania kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym.§ 3. Skazanemu, który rozpoczął już odbywanie kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie w systemie dozoru elektronicznego pozostałej części kary, jeżeli za udzieleniem zezwolenia przemawiają dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego.”
Podstawowym warunkiem odbywania kary pozbawienia wolności w warunkach dozoru elektronicznego jest skazanie na karę pozbawienia wolności, której wymiar nie przekracza 18 miesięcy lub kilka kar pozbawienia wolności przy zastrzeżeniu, że również ich łączny wymiar nie może przekroczyć 18 miesięcy. Co ważne, kary w systemie dozoru elektronicznego bezwzględnie nie mogą odbywać osoby skazane w warunkach tzw. recydywy wielokrotnej, o której mowa w art. 64 § 2 k.k. oraz osoby odbywające karę aresztu orzeczoną za popełnienie wykroczenia. W tym miejscu należy także wskazać, że część przesłanek zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w warunkach dozoru elektronicznego ma charakter sztywny, podczas gdy niektóre z nich są przesłankami o charakterze ocennym. Do przesłanek stałych, prócz już wspomnianego kryterium wymiaru kary, należy także zaliczyć przesłankę wyrażenia zgody na odbywanie kary w warunkach dozoru elektronicznego przez osoby wspólnie zamieszkujące ze skazanym. Ustawodawca wymaga, bowiem aby osoba ubiegająca się o uzyskanie zezwolenia na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego przedstawiła pisemną zgodę wszystkich pełnoletnich osób wspólnie z nią zamieszkujących na wykonywanie kary w ten określony sposób oraz na przeprowadzanie w miejscu ich pobytu przez upoważniony podmiot dozorujących czynności kontrolnych, które będą polegać m.in. na sprawdzeniu prawidłowości działania niezbędnych urządzeń technicznych. Tutaj należy jednak pamiętać, że sąd, nawet pomimo braku takiej zgody, możne udzielić zezwolenia na stosowanie tzw. „elektronicznych kajdanek”, gdy uzna, że wykonanie kary w systemie dozoru elektronicznego w sposób oczywisty nie wiąże się z nadmiernymi trudnościami dla osoby, która tej zgody nie wyraziła, i narusza jej prywatność jedynie w nieznacznym stopniu. Dodatkowo, wśród stałych przesłanek należy wskazać także warunek posiadania przez skazanego określonego miejsca stałego pobytu oraz to czy odbywaniu kary w tym systemie nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne, o których mowa w art. 43h § 1 k.k.w. Ocenne zaś jest przede wszystkim to czy odbywanie kary w warunkach dozoru elektronicznego będzie wystarczające do osiągnięcia celów kary. Dodatkowo należy pamiętać, że sąd penitencjarny może udzielić skazanemu, który rozpoczął już wykonywanie kary pozbawienia wolności i karę tą odbywa w zakładzie karnym, zgody na odbywanie kary w warunkach dozoru elektronicznego pozostałej części kary, jeżeli za udzieleniem zezwolenia przemawiają dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego. Również to kryterium należy zaliczyć do grupy kryteriów o charakterze ocennym.
Jak napisać wniosek o dozór elektroniczny?
Postępowanie o udzielenie zgody na odbywanie kary w warunkach dozoru elektronicznego jest postępowaniem, które wszczyna się na wniosek. Wniosek o dozór elektroniczny może złożyć sam skazany lub jego obrońca a także prokurator, dyrektor zakładu karnego czy sądowy kurator zawodowy. Wniosek składa się na piśmie wraz z uzasadnieniem do właściwego sądu penitencjarnego, przy czym właściwym sądem penitencjarnym będzie sąd okręgowy miejsca pobytu osoby skazanej. Inaczej mówiąc w przypadku, gdy oskarżonemu zostanie wymierzona kara bezwzględnego pozbawienia wolności, której wymiar nie przekracza 1 roku i 6 miesięcy a rozstrzygnięcie w tym przedmiocie stało się prawomocne, należy do sądu okręgowego, właściwego ze względu na miejsce pobytu skazanego, złożyć wolny od opłat wniosek o udzielenie zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.
Wniosek ten, prócz standardowych elementów pisma kierowanego do sądu, takich jak np. data i miejsce sporządzenia pisma czy oznaczenie osoby wnoszącej pismo, powinien zawierać przede wszystkim jednoznaczne określenie żądania, którym w tym wypadku będzie udzielenie zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego. Należy przy tym pamiętać, że podanie podstawy prawnej, z której wynika żądanie nie jest konieczne. Dodatkowo, kwestią, o której warto pamiętać jest złożenie we wniosku o udzielenie zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego odrębnego wniosku dotyczącego wstrzymania wykonania przez sąd orzeczonej kary. Ponieważ sam wniosek o SDE nie wywołuje wstrzymania wykonania kary może dojść do sytuacji, w której skazany, po złożeniu wniosku i przed jego rozpoznaniem zostanie wezwany do stawienia się w zakładzie karnym.
Dodatkowo, już w treści wniosku o dozór można zawrzeć propozycję harmonogramu odbywania kary w warunkach dozoru elektronicznego. Sąd penitencjarny może wziąć pod uwagę zaproponowany harmonogram określając przedział czasu w ciągu dobry i w poszczególnych dniach tygodnia, w których skazany może przebywać poza miejscem wyznaczonym do wykonywania kary. Decyzja dotycząca zezwolenia na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego powinna zostać wydana przez sąd penitencjarny w terminie 30 dni od dnia wpływu wniosku. Termin ten jest jednak jedynie terminem instrukcyjnym, co oznacza, że sąd nie ma ścisłego obowiązku jego dotrzymania.
Jak przebiega postępowanie o dozór elektroniczny?
Jak zostało już wskazane wyżej, po złożeniu wniosku o dozór elektroniczny sąd penitencjarny ma 30 dni na wyznaczenie posiedzenia oraz wydanie stosownego postanowienia, w którym udzieli zgody na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego lub takiej zgody odmówi. Zanim jednak takie postanowienie zostanie wydane, sąd penitencjarny ma obowiązek zweryfikować, czy w miejscu stałego pobytu skazanego występują odpowiednie warunki techniczne niezbędne do wykonywania kary w systemie dozoru elektronicznego. Inaczej mówiąc, sąd penitencjarny musi ustalić, czy w miejscu stałego pobytu skazanego możliwe jest zamontowanie urządzenia monitorującego i czy nie stoją temu na przeszkodzie warunki techniczne. Ustalenia te powinny zostać poczynione w terminie 2 tygodni od dnia wpływu do Sądu wniosku o dozór elektroniczny. Co niezwykle istotne, jeśli sąd penitencjarny uzna, że brak odpowiednich warunków technicznych stoi na przeszkodzie udzielenia zezwolenia na dozór elektroniczny, pozostawi wniosek o SDE bez rozpoznania. Dodatkowo, przed wydaniem postanowienia o udzieleniu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sąd powinien wysłuchać skazanego lub ustanowionego obrońcę, przy czym bez znaczenia jest czy wniosek został złożony przez skazanego, bądź jego obrońcę, czy też przez inny podmiot. Jeśli wniosek o dozór złożył sądowy kurator zawodowy, sąd powinien dodatkowo wysłuchać również jego.
Posiedzenie sądu penitencjarnego w przedmiocie rozpoznania wniosku o dozór elektroniczny może odbywać się albo w zakładzie karnym albo w sądzie. W pierwszej sytuacji postępowanie dotyczyć będzie skazanego, który odbywa już karę pozbawienia wolności w zakładzie karnym wówczas posiedzenie odbywa się w zakładzie karnym, w którym skazany przebywa. W drugim przypadku tj. w przypadku skazanego pozostającego na wolności posiedzenie będzie odbywało się w sądzie okręgowym. W posiedzeniu sądu, którego przedmiotem jest udzielenie zezwolenia na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego, obowiązkowo bierze udział prokurator.
Wniosek o dozór elektroniczny – rozstrzygnięcie
Zgodnie z art. 43lh k.k.w.:
„§ 1. W postanowieniu o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sąd penitencjarny:
1) określa miejsce, czas, rodzaj lub sposób wykonywania nałożonych obowiązków oraz rodzaj podlegających zainstalowaniu środków technicznych;
2) wyznacza termin i określa sposób zgłoszenia przez skazanego podmiotowi dozorującemu gotowości do zainstalowania rejestratora stacjonarnego lub przenośnego lub nadajnika.”
Postanowienie w przedmiocie udzielenia zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego powinno zawierać przede wszystkim oznaczenie organu oraz osoby lub osób, wydających postanowienie, datę wydania postanowienia, wskazanie sprawy oraz kwestii, której postanowienie dotyczy oraz rozstrzygnięcie z podaniem podstawy prawnej. Co więcej, sąd penitencjarny w treści postanowienia określa m.in. miejsce wykonania dozoru elektronicznego, którym najczęściej jest lokal, w którym skazany ma miejsce stałego pobytu i będzie fizycznie przebywał, czas wykonywania dozoru elektronicznego, który obejmuje zarówno konkretny przedział czasowy w ciągu doby jak również przedziały czasu w poszczególnych dniach tygodnia. Co więcej, postanowienie powinno również określać, kiedy skazany powinien przebywać w miejscu wykonywania dozoru. Obowiązkiem sądu penitencjarnego jest również wyznaczenie terminu i określenie sposobu poinformowania podmiotu dozorującego gotowości skazanego do zainstalowania urządzeń technicznych niezbędnych do wykonywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego. Należy pamiętać, że termin ten nie może być dłuższy niż 24 godziny od ogłoszenia lub doręczenia skazanemu postanowienia w przedmiocie rozpoczęcia dozoru elektronicznego a w przypadku skazanego odbywającego karę pozbawienia wolności w zakładzie karnym 24 godziny od zwolnienia skazanego z więzienia.
Zażalenie na postanowienie w przedmiocie dozoru elektronicznego
Na postanowienie sądu penitencjarnego udzielające skazanemu zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego przysługuje zażalenie skazanemu lub jego obrońcy, prokuratorowi oraz sądowemu kuratorowi zawodowemu albo dyrektorowi zakładu karnego, jeżeli składali wniosek o udzielenie zezwolenia. Zażalenie przysługuje także na postanowienie odmawiające takiego zezwolenia. Zażalenie, sąd penitencjarny niezwłocznie przekazuje wraz z aktami sprawy sądowi odwoławczemu, który powinien je rozpoznać najpóźniej w terminie 7 dni. Jak wynika z art. 43ll k.k.w., w przypadku odmowy udzielanie zezwolenia na dozór elektroniczny ponowny wniosek skazanego lub jego obrońcy o udzielenie zezwolenia złożony w tej samej sprawie przed upływem 3 miesięcy od dnia wydania postanowienia o odmowie udzielenia tego zezwolenia pozostawia się bez rozpoznania. Powyższe nie oznacza oczywiście, że nie ma możliwości ponownego złożenia wniosku o udzielenie zezwolenia na dozór elektroniczny w przypadku, gdy poprzedni wniosek rozpoznano negatywnie, ale wniosek ten tylko wtedy zostanie rozpoznany, gdy będzie złożony po upływnie, co najmniej 3 miesięcy od dnia wydania postanowienia o odmowie.
Jakie są prawa i obowiązki skazanego w związku z dozorem elektronicznym?
Należy pamiętać, że podstawowym obowiązkiem skazanego związanym z wykonywaniem kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego jest zgłaszanie gotowości do dokonania instalacji środków technicznych, co powinno nastąpić, jak już zostało wspomniane wyżej, w terminie i w sposób określony postanowieniem sądu w przedmiocie udzielenia zezwolenia na SDE. Pozostałe obowiązki skazanego związane z wykonywaniem kary w systemie dozoru elektronicznego określa m.in. art. 43n § 1 k.k.w., zgodnie z którym:
„Skazany, wobec którego wykonywany jest dozór elektroniczny, ma obowiązek:
1) nieprzerwanie nosić nadajnik;
2) dbać o powierzone mu środki techniczne, w tym zwłaszcza chronić je przed utratą, zniszczeniem, uszkodzeniem lub uczynieniem niezdatnymi do użytku, oraz zapewniać ich stałe zasilanie energią elektryczną;
3) udostępniać podmiotowi dozorującemu powierzone środki techniczne do kontroli, naprawy lub wymiany na każde żądanie tego podmiotu, w tym również umożliwiając pracownikom tego podmiotu wejście do pomieszczeń, w których skazany przebywa, lub na nieruchomość stanowiącą jego własność lub będącą w jego zarządzie;
4) udzielać prezesowi sądu lub upoważnionemu sędziemu, sądowemu kuratorowi zawodowemu, podmiotowi dozorującemu i podmiotowi prowadzącemu centralę monitorowania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary i wykonywania nałożonych obowiązków oraz stawiać się na wezwania sędziego i kuratora.”
a także art. 43n § 2 k.k.w., który stanowi, że:
„Skazany, wobec którego wykonywany jest dozór stacjonarny, ma ponadto obowiązek:
1) pozostawać we wskazanym przez sąd miejscu w wyznaczonym czasie;
2) odbierać połączenia przychodzące do rejestratora stacjonarnego;
3) umożliwiać sądowemu kuratorowi zawodowemu wejście do mieszkania lub na nieruchomość, gdzie zainstalowano rejestrator;
4) udzielać osobom upoważnionym, na ich żądanie, wyjaśnień, o których mowa w § 1 pkt 4, również przy użyciu rejestratora stacjonarnego.”
Kluczowym obowiązkiem skazanego, na którym opiera się cały system dozoru elektronicznego, jest oczywiście obowiązek pozostawania w wyznaczonym czasie w określonym przez sąd penitencjarny miejscu odbywania kary. Należy, bowiem pamiętać, że kara odbywana w SDE nadal jest karą pozbawienia wolności, choć wykonywaną z pominięciem pobytu w więzieniu. Skazany, co prawda nie przebywa w zakładzie karnym ale nie ma możliwości swobodnego poruszania się oraz musi przestrzegać określonego harmonogramu.
Jak wskazywano wyżej, mimo braku swobody poruszania się, skazany ma prawo oddalania się z miejsca stałego pobytu lub innego wskazanego miejsca w przedziałach czasu w ciągu doby i w poszczególnych dniach tygodnia m.in. w celu świadczenia pracy, wykonywania praktyk religijnych lub korzystania z posług religijnych, sprawowania opieki nad osobą małoletnią, osobą niedołężną lub chorą, kształcenia i samokształcenia oraz wykonywania twórczości własnej, korzystania z urządzeń lub zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych, komunikowania się z obrońcą, utrzymywania więzi z rodziną lub innymi bliskimi osobami, korzystania z opieki medycznej lub udziału w terapii, dokonania niezbędnych zakupów itp. Co niezwykle ważne, łączny okres oddalenia się skazanego z miejsca wykonywania kary nie może przekraczać 12 godzin w ciągu doby.
Z pośród wielu walorów wykonywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jako najistotniejszy należy wskazać możliwość wykonywania pracy zarobkowej w warunkach wolnościowych. Należy jednak pamiętać, że łączenie dozoru elektronicznego z pracą zarobkową ma sens tylko wtedy, kiedy skazany ma względnie stałe miejsce i czas pracy. SDE może okazać się problemem np. w przypadku, gdy wykonywana praca powiązana jest z częstymi wyjazdami wymuszającymi zmianę miejsca pobytu, które mogą utrudniać o ile nie uniemożliwiać wywiązywanie się przez skazanego z obowiązku pozostawiania we wskazanym miejscu w wyznaczonym czasie. Prócz standardowych obowiązków nałożonych przez ustawodawcę na skazanego odbywającego karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, sąd penitencjarny może wyznaczyć skazanemu inne obowiązki, o których mowa w art. 72 k.k., do których można zaliczyć m.in. obowiązek informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby, przeproszenie pokrzywdzonego, wykonywania pracy zarobkowej, do nauki lub przygotowania się do zawodu, powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających, poddania się terapii uzależnień, poddania się terapii, w szczególności psychoterapii lub psychoedukacji, uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych, powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, powstrzymania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób, opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym, innego stosownego postępowania w okresie próby, które może zapobiec popełnieniu ponownie przestępstwa.
Czy dozwolone są zmiany w warunkach wykonywania dozoru?
Co do zasady sąd penitencjarny może w czasie wykonywania kary pozbawienia wolności w SDE ustanawiać, rozszerzać lub zmieniać obowiązki nałożone na skazanego, jeżeli przemawiają za tym względu wychowawcze. Oznacza to ni mniej ni więcej to, że sąd penitencjarny w wyjątkowych przypadkach, uzasadnionych szczególnymi okolicznościami, może dokonywać zmian warunków dozoru elektronicznego. Zmianie może ulec np. miejsce wykonywania kary lub przedziały czasu w ciągu doby i w poszczególnych dniach tygodnia, w których skazany może opuszczać miejsce wykonywania kary. Wyjątkowo, w nagłych wypadkach zmiany warunków SDE mogą być wprowadzane przez sądowego kuratora zawodowego ostatecznie jednak, muszą być zatwierdzone przez właściwy sąd penitencjarny. W tym miejscu należy wskazać, na treść art. 43p § 1 k.k.w., zgodnie z którym:
„W przypadkach szczególnie ważnych dla skazanego, uzasadnionych względami zdrowotnymi, rodzinnymi lub osobistymi, sądowy kurator zawodowy może zezwolić skazanemu na opuszczenie miejsca wykonywania dozoru stacjonarnego na okres nieprzekraczający jednorazowo 7 dni, w miarę potrzeby w asyście osoby najbliższej lub osoby godnej zaufania, niezwłocznie informując o tym prezesa sądu, upoważnionego sędziego lub sędziego penitencjarnego i wprowadzając tę informację do systemu komunikacyjno-monitorującego.”
Trzeba jednak pamiętać, że takie zezwolenie może być cofnięte, gdy wyjdą na jaw okoliczności uzasadniające obawę naruszenia przez skazanego porządku prawnego w okresie zezwolenia.
Ustawodawca przewidział również możliwość ubiegania się przez skazanego o przerwę w wykonywaniu kary pozbawienia wolności. Taka przerwa może być udzielona, jeśli przemawiają za tym względy zdrowotne lub osobiste leżące po stronie skazanego. Czas trwania przerwy rozpoczyna swój bieg od momentu usunięcia przez podmiot dozorujący stosowanie SDE chociażby jednego ze środków technicznych zainstalowanych w celu wykonywania kary w systemie dozoru elektronicznego.
Za koniec przerwy w odbywaniu kary uznaje się natomiast ponowne założenie lub zainstalowanie wszystkich stosowanych środków technicznych. Sąd penitencjarny może odwołać przerwę w kilku przypadkach, do których należy zaliczyć ustanie przyczyny, dla której zarządzono przerwę, korzystanie przez skazanego z udzielonej przerwy niezgodnie z deklarowanym celem lub rażące naruszenie przez skazanego porządku prawnego. Dodatkowo, warto wspomnieć, że w sytuacji niecierpiącej zwłoki np. z uwagi na zagrożenie życia lub zdrowia skazanego, sądowy kurator zawodowy może wyrazić zgodę na zdemontowanie rejestratora stacjonarnego lub zdjęcie nadajnika. Rejestrator lub nadajnik musi być jednak ponownie zainstalowany w terminie 7 dni chyba, że nie jest to nadal możliwe – wtedy wszczynana jest procedura udzielenia przerwy w wykonywaniu kary.
Zakończenie dozoru elektronicznego
Zgodnie z art. 43zaa k.k.w.:
„§ 1. Sąd penitencjarny uchyla zezwolenie na odbycie przez skazanego kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli:
1) skazany nie zachowa wyznaczonego terminu na zgłoszenie upoważnionemu podmiotowi dozorującemu gotowości, o której mowa w art. 43m § 1, albo uchyla się od niezwłocznego zainstalowania przez podmiot dozorujący rejestratora lub od założenia nadajnika;
2) skazany, odbywając karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, naruszył porządek prawny, w szczególności popełnił przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, lub uchyla się od wykonania obowiązków związanych z dozorem elektronicznym lub innych nałożonych obowiązków, orzeczonego środka karnego, środka kompensacyjnego lub przepadku;
3) odwołano przerwę w wykonaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego z powodu innego niż ustanie przyczyny, dla której przerwa została udzielona;4) skazany w czasie wykonywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego został osadzony w zakładzie karnym w związku z zastosowaniem tymczasowego aresztowania lub wykonaniem kary w innej sprawie.”
Jak wynika z przywołanego wyżej przepisu dozór elektroniczny może być zakończony z różnych przyczyn. Zasadniczą przyczyną jest oczywiście uznanie kary odbywanej w systemie dozoru elektronicznego za wykonaną, co następuje z dniem określonym w postanowieniu o udzieleniu zezwolenia na SDE jako koniec dozoru. Do uznania kary za wykonaną nie dojdzie jednak w przypadku uchylenia przez sąd zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego. W takim przypadku sąd penitencjarny będzie orzekał, w jakim zakresie karę pozbawienia wolności należy uznać za wykonaną biorąc pod uwagę okres wykonywania kary w SDE i zaliczając go na poczet kary. Jednocześnie sąd penitencjarny poleci doprowadzić skazanego do najbliższego zakładu karnego. Co niezwykle istotne, zgodnie z art. 43zae k.k.w. w przypadku uchylenia zezwolenia na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego ponowne udzielenie takiego zezwolenia w tej samej sprawie jest niedopuszczalne.
Adwokat Rzeszów – Pomoc
Podsumowując należy zauważyć, że możliwość odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego z perspektywy skazanego jest bardzo atrakcyjną alternatywą dla zakładu karnego pozwalającą zachować balans między karą a dotychczasowym trybem życia. Co za tym idzie, w przypadku orzeczenia wobec skazanego krótkotrwałej kary pozbawienia wolności warto rozważyć możliwość rozpoczęcia starań o udzielenie stosownego zezwolenia na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego oraz złożenie w tym przedmiocie odpowiedniego wniosku. W tym zakresie warto także skorzystać z pomocy profesjonalnej kancelarii, która może skrócić i ułatwić starania o uzyskanie zezwolenia na odbywanie kary w SDE.
Jeżeli zainteresował Państwa opisany wyżej temat, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią (tel.: +48 17 307 07 66, +48 12 307 09 88 lub e-mail: kancelaria@ktmh.pl) oraz do umówienia spotkania w biurze Kancelarii w Rzeszowie lub Krakowie. Istnieje także możliwość udzielenia pomocy zdalnej za pomocą środków porozumiewania się na odległość (tj. telekonferencja lub wideokonferencja).
