Inwestowanie w obligacje emitowane przez prywatne podmioty uważane jest powszechnie za stosunkowo lukratywną formę inwestowania pieniędzy, niestety obarczoną większym ryzykiem niż przy obligacjach skarbowych czy lokatach. Przyczyną ryzyka często jest niewypłacalność emitenta, nierentowność inwestycji sfinansowanej przez emisję obligacji, upadłość emitenta, czy nawet – chciwość lub chęć bezprawnego wzbogacenia się. Ostatnio okazało się, że jedna z większych spółek na warszawskim rynku nieruchomości – emitent obligacji – ma problemy z terminowym wykupem obligacji, a majątek służący na zabezpieczenie obligacji zaczyna topnieć.
Spis treści
Co trzeba wiedzieć o Metropolitan Investment S.A.?
Metropolitan Investment to spółka akcyjna z siedzibą w Warszawie, która zajmuje się doradztwem w obrocie nieruchomościami. Nadto, spółka realizuje projekty inwestycyjne. W tym celu zdecydowała się na zewnętrzne finansowanie od inwestorów (dość powszechne w branży deweloperskiej) – oferta spółki skierowana jest w szczególności do osób fizycznych – klientów indywidualnych, chcących zainwestować swój majątek prywatnie. Mimo tego, że obligacje miały znaleźć zabezpieczenie na nieruchomościach spółki (lub jej spółek – córek), to najwidoczniej plan inwestycyjny zarządu się nie powiódł, albowiem spółka zaczęła popadać w coraz trudniejszą sytuację finansową. Długi zaczęły rosnąć, terminy wykupu obligacji zapadać, a spółka przestała być w stanie realizować swoich zobowiązań. Nie pomogło ustanawianie umów poręczenia czy zabezpieczeń.
Trudno powiedzieć jaka była rzeczywista przyczyna załamania się wypłacalności spółki. Tak czy inaczej, gros obligatariuszy zaczęło podejmować odpowiednie kroki prawne w celu ochrony swoich praw – i to pomimo zapewnień ze strony zarządu, że sytuacja majątkowa spółki jest pod kontrolą. Metropolitan Investment S.A. to duża spółka akcyjna, posiadająca kilkadziesiąt spółek-córek. Skala finansowania ze strony obligatariuszy w poszczególne projekty inwestycyjnego wynosiła miliony złotych.
Co zrobić w przypadku braku zapłaty za obligacje Metropolitan Investment S.A.?
Nie tylko Metropolitan Investment S.A. emitował obligacje. Spółka ta zakładała inne podmioty (przeważnie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością), w których posiadała całość lub większość kapitału zakładowego. Podmioty takie jak PROJETK WAWER sp. z o.o., YIELD MASZEWO sp. z o.o., PROJEKT KOŁO sp. z o.o., PROJEKT LANCIEGO sp. z o.o., PROJEKT SARMACKA sp. z o.o. oraz wiele innych „projektów” z nazwami miejscowości w formie spółek kapitałowych, kilkadziesiąt spółek pod firmą METROPOLITAN SPV i kolejną liczbą porządkową, LIQUID SKY sp. z o.o., czy BRIGHT LIGHTS sp. z o.o. to tylko nieliczne podmioty, które były wykorzystywane przez Metropolitan Investment S.A. do prowadzenia inwestycji, zaciągania zobowiązań i rozporządzania prawami. Również i emisji obligacji.
Na blogu opisywano już w jaki sposób można dochodzić od emitenta wymagalnych obligacji. Niestety, teoria opisana w ustawie o obligacjach to nie wszystko, albowiem często już w momencie wystosowania wezwania do wykupu obligacji spółka może już nie posiadać żadnego realnego majątku, pozwalającego na uzyskanie z niego zaspokojenia.
Moment popadnięcia emitenta w zwłokę z wypłatą odsetek jest kluczowy pod względem zasadności roszczenia o natychmiastowy wykup obligacji. Nawet, jeżeli emitent będzie się zasłaniał brakiem swojej winy w możliwościach wykupu obligacji – a prawdopodobieństwo wystąpienia takich zarzutów w sprawie obligacji Metropolitan Investment S.A. jest duże – to wystarczy przeczekać 3 dni, gdyż żądanie natychmiastowego wykupu wierzyciel może także zrealizować niezależnie od winy emitenta, a pod uwagę bierze się wtedy jedynie stan opóźnienia.
Co istotne, żądanie natychmiastowego wykupu może zrealizować także adwokat lub radca prawny – działając jako pełnomocnik obligatariusza. Sprawy dużej wagi, zwłaszcza jeśli chodzi o proces skomplikowany, tak jak roszczenia z obligacji, warto powierzyć profesjonaliście. W imieniu Klienta występujemy do dłużnika z żądaniem wykupu, a w sytuacji, gdy minie wyznaczony termin zapłaty występujemy z powództwem cywilnym do sądu.
Bardzo ważny jest fakt, że niekiedy obligacje mogą być odpowiednio zabezpieczone – przykładowo hipoteką, zastawem, czy poręczeniem innego podmiotu, lub dobrowolnym poddaniem się egzekucji. W przypadkach związanych z Metropolitan Investment S.A. bywało, że poręczycielem była spółka-matka. Zabezpieczenie w postaci poręczenia często było uzupełniane o akt notarialny o dobrowolnym poddaniu się egzekucji, który znacząco przyspiesza i ułatwia postępowanie cywilne. Wystarczy nadać mu klauzulę wykonalności i od razu sprawę można kierować do komornika. W przypadkach związanych z obligacjami czas gra ważną rolę. Spółka, w ramach obrony może zacząć upłynniać i rozwadniać swój majątek, co niestety najczęściej dzieje się z pokrzywdzeniem wierzycieli.
Podsumowanie
Postępowania związane z dochodzeniem roszczeń z tytułu obligacji często ze swojej natury są sprawami o dużej wadze, a to z uwagi na fakt, że inwestorzy od razu przelewają środki o znacznej wartości na konta emitentów, licząc od razu na lepszą stopę zwrotu i rentowniejszą inwestycję, a sami emitenci kuszą dobrym oprocentowaniem obligacji. Niestety, nikt w momencie przystępowania do inwestycji nie może znać zamiarów kontrahenta, dlatego tak istotna jest odpowiednia weryfikacja możliwych zabezpieczeń – hipotek, poręczenia czy dobrowolnego poddania się egzekucji. Równie istotny, a może nawet ważniejszy, jest czas reakcji w takich sprawach. Emitenci doskonale zdają sobie sprawę z terminów zapadalności wykupu obligacji oraz dużej świadomości prawnej swoich obligatariuszy, którzy powierzyli im znaczne środki, dlatego także i oni będą maksymalnie zabezpieczać swoje interesy majątkowe – niestety nawet z pokrzywdzeniem wierzycieli.
Jeżeli zainteresował Państwa opisany wyżej temat, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią (tel.: +48 17 307 07 66, +48 12 307 09 88 lub e-mail: kancelaria@ktmh.pl) oraz do umówienia spotkania w biurze Kancelarii w Rzeszowie lub Krakowie. Istnieje także możliwość udzielenia pomocy zdalnej za pomocą środków porozumiewania się na odległość (tj. telekonferencja lub wideokonferencja).
Andrzej Polak
Radca prawny przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Rzeszowie. Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego. Wieloletnie doświadczenie zawodowe zdobywał już w trakcie studiów w renomowanych rzeszowskich kancelariach prawnych oraz jako konsultant i członek zarządu Uniwersyteckiej Poradni Prawnej działającej przy WPiA UR, a obecnie także jako radca prawny in-house w dużej spółce budowlanej. Z Kancelarią TMH współpracuje od 2018 roku. W pracy zajmuje się głównie prawem cywilnym, prawem spółek oraz obsługą prawną cudzoziemców. Zawodowo skupia się szczególnie na zagadnieniach z zakresu prawa budowlanego takich jak przygotowywanie, opiniowanie i negocjowanie umów o roboty budowlane, oraz prowadzenie postępowań sądowych z tego zakresu.
