Artykuł 133 Ustawy z 25 maja 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (dalej jako „KRO”) nakłada na rodzica obowiązek świadczeń alimentacyjnych w stosunku do dziecka. Należy pamiętać, że obowiązek ten nie wygasa z momentem uzyskania przez dziecko pełnoletności, lecz trwa dalej, do momentu, gdy dziecko będzie w stanie samodzielnie się utrzymać. Co ważne, brak samodzielności dziecka dotyczy zarówno małoletniego, pozostającego pod opieką rodzica, jak i właśnie osoby pełnoletniej, która na przykład w dalszym ciągu się kształci lub ze względu na chorobę nie jest w stanie sama się utrzymać.
Spis treści
Alimenty przed ukończeniem 18 roku życia
Dziecko, które nie jest osobą pełnoletnią, czyli nie ukończyło 18 roku życia pozostaje pod władzą rodzicielską rodziców lub jednego z nich. Małoletni nie może we własnym imieniu dochodzić swoich roszczeń, na przykład występować w procesie dotyczącym alimentów. Nie jest również możliwe, aby małoletni samodzielnie pobierał kwoty pieniężne z zasądzonych na jego rzecz alimentów. Wyrok sądowy zasądzający alimenty wyrażany jest najczęściej w następujący sposób:
„Sąd zasądza od pozwanego (rodzica) na rzecz małoletniego (dziecka) kwotę X złotych miesięcznie tytułem alimentów, płatnych do określonego dnia każdego miesiąca do rąk przedstawiciela/ przedstawicielki ustawowej małoletniej wraz z odsetkami ustawowymi na wypadek opóźnienia w razie płatności którejkolwiek z rat.”
Oznacza to, że alimenty zasądzane są na rzecz dziecka, nie jego opiekuna. Jednak w związku z faktem, że małoletni nie może pobierać zasądzonej kwoty pieniężnej samodzielnie, kwoty te pobiera jego przedstawiciel ustawowy – czyli rodzic, pod opieką którego przebywa.
Alimenty po uzyskaniu 18 roku życia
W związku z tym, że alimenty zasądzane są na rzecz uprawnionego – czyli dziecka, z momentem ukończenia przez niego pełnoletności ustaje władza rodzicielska. W tej sytuacji to pełnoletnie dziecko decyduje w jaki sposób pobierać będzie kwoty pieniężne z tytułu alimentów. Najczęściej, rodzic na którym spoczywa obowiązek alimentacyjny przed ukończeniem 18 roku życia przez dziecko przelewa pieniądze na konto drugiego z rodziców, a po ukończeniu pełnoletności przez dziecko dokonuje przelewów na konto dziecka. Możliwe jest również, że dziecko ustanowi dotychczasowego opiekuna na pełnomocnika uprawnionego do pobierania w jego imieniu kwot pieniężnych. Oświadczenie lub pełnomocnictwo powinno być jasno sprecyzowane i nie pozostawiać żadnych wątpliwości.
Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 16 kwietnia 1977 roku (sygn. akt III CZP 14/77) określił, że „w przypadku uzyskania przez uprawnionego pełnoletności z zachowaniem prawa do alimentacji, wypłata alimentów może nastąpić wyłącznie na ręce uprawnionego bezpośrednio. Zdarzenie to nie wymaga stwierdzenia orzeczeniem sądu opiekuńczego i dlatego do wykazania legitymacji do osobistego odbioru świadczeń wystarczą odpowiednie dokumenty stanu cywilnego”.
Z powyżej wspomnianej uchwały wynika, że ukończenie 18 roku życia przez dziecko, a co za tym idzie uzyskanie zdolności do czynności prawnych nie wywołuje obowiązku złożenia pozwu do sądu o zmianę zasądzonych alimentów. Fakt uzyskania pełnoletności, na przykład w celu poinformowania komornika, należy wykazać odpowiednim aktem stanu cywilnego – najczęściej będzie to akt urodzenia.
Jak długo trwa obowiązek alimentacyjny?
Jak już zostało wspomniane na wstępie, KRO przewiduje obowiązek alimentacyjny względem dziecka do uzyskania przez niego samodzielności. Obowiązek płacenia alimentów po uzyskaniu przez dziecko pełnoletności jest kwestią wysoce indywidualną. Obowiązek ten wygasa na przykład z chwilą ukończenia przez dziecko nauki i rozpoczęcia pracy. Często również obowiązek alimentacyjny trwa ze względu na niepełnosprawność lub chorobę dziecka i może nigdy nie wygasnąć, lecz trwać przez całe życie dziecka. Należy zwrócić uwagę na fakt, że wiek nie przesądza o istnieniu lub nieistnieniu obowiązku alimentacyjnego.
Jeżeli zainteresował Państwa opisany wyżej temat, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią (tel.: +48 17 307 07 66, +48 12 307 09 88 lub e-mail: kancelaria@ktmh.pl) oraz do umówienia spotkania w biurze Kancelarii w Rzeszowie lub Krakowie. Istnieje także możliwość udzielenia pomocy zdalnej za pomocą środków porozumiewania się na odległość (tj. telekonferencja lub wideokonferencja).
Julia Bonusiak
Jestem aplikantem radcowskim przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Rzeszowie. Specjalizuje się w zakresie zagadnień prawa bankowego, windykacji należności Klientów, prawa cywilnego oraz wsparciem w obsłudze prawnej podmiotów gospodarczych.
